نمی‏‌خواهم بی‎هویت زندگی کنم

نمی‏‌خواهم بی‎هویت زندگی کنم

(متن سخنرانی محترم خانم صالحه سنجر، مسئول امور فرهنگی سفارت جمهوری اسلامی افغانستان در کشور شاهی هالند)

اشاره: مجله اورال، در آستانه هشتادوپنجمین سال‌یاد درگذشت علامه فیض محمد کاتب هزاره، موفق شد که «ویژه‌نامه فیض محمد کاتب» را منتشر نماید. بدون شک، تاریخ معاصر افغانستان مدیون زحمات و تلاش‌های بی‌بدیل علامه کاتب است. شناخت افغانستان بدون مراجعه به آثار کاتب، بسی دشوار و حتا ناممکن است. افغانستانی که تاریخ‌اش در حول فرد می‌چرخید و با آن‌که تلاش برای فردی سازی تاریخ جریان دارد اما کاتب آن را از دایره‌ی فرد بیرون ساخت و توانست که تاریخ را در این سرزمین «مردمی» بسازد. اما کاتب و آثار کاتب، تا هنوز در میان ما ناشناخته مانده است. «ویژه‌نامه کاتب» کوشیده است که به زعم خود معرف شخصیت، خط فکری و آثار علامه کاتب باشد. اداره مجله اورال بادرک اهمیت این مسئله و رسالت آگهی رسانی خویش، مطالب این ویژه‌نامه را به‌صورت آنلاین باز نشر می‌کند و در خدمت خوانندگان عزیز قرار می‌دهد.

(اداره مجله اورال)

با سلام و درود خدمت هم‌وطنان عزیز خواهران، برادران و حضار نهایت گرامی!

خرسندم که امروز در کنار جمعی از بزرگان، فرهیختگان، اندیشمندان و اصحاب فرهنگیِ کشور قرار دارم. در قدم نخست، درود و دعا می‌فرستم به روح جمله شهدا و آن عده از هم‌وطنان ما که در چند روز اخیر، در اثر حوادث تروریستی و آفات طبیعی جان‌های شیرین خویش را از دست داده‌اند. هم‌چنان به خانواده‌های این عزیزان و کافه ملت متدین افغانستان، تسلیت عرض می‌نمایم. روح شان شاد، یاد شان ماندگار و بهشت برین نصیب شان باد. آمین!

اجازه دهید تا از بانیان این محفل که سبب حضور عزیزان قلم به دست از نقاط مختلف اروپا شدند، تشکری و تقدیر به عمل آورم. ضمن عرض سلام، تبریکات و تهنیات ویژۀ جلالتمآب پوهاند دکتور عبیدالله عبید سفیر جمهوری اسلامی افغانستان را در رابطه به ایجاد مرکز فرهنگی کاتب که درآستانۀ بیست‌و‌مین سال‌گشت شهادت رهبر شهید عبدالعلی مزاری^(ره) صورت گرفته، خدمت تک‎تک هم‌وطنان عزیز، این ممثلین واقعی فرهنگ و تمدن والای کشور در بیرون از مرزها، به عرض می‏رسانم.

هم‌وطنان عزیز و فرهنگیان گرامی! تأسیس نهادهای اجتماعی و فرهنگی، خصوصاً تحت نام شخصیت‎های فرهنگی، اجتماعی و سیاسی، خود درخور ستایش و اهمیت خاص است. مرکز امروزی که مسمی بر شخصیت چند بعُدی کشور، ملا فیض محمد کاتب، از چهره‎های برجسته، تابناک و پرآوازۀ تاریخ است، او نه تنها تاریخ نگار بلکه مردی مبارز سیاسی، اجتماعی و فرهنگی در تاریخ معاصر افغانستان است.

زندگی کاتب و پایان عمر او، هم‏‎چنین آثار گران بهایش و آن خط شیوای او، همۀ این‎ها در ابعاد مختلف، خود قابل ستایش و پژوهش اند. در طول تاریخ جهان، در کنار جایگاه خوبِ سایر ابزارهای پیشرفت یک کشور، یکی هم داشتن سرمایه‎های معنوی علما و روحانیون دینی، شخصیت‌های تاثیرگذار سیاسی، دانشمندان، نویسندگان و شاعران یک سرزمین می‌باشد. این‎ها در ادوار مختلف تاریخ بشریت، برای تحقق و تطبیق قانون و ارزش های ملی و فرهنگی شان، نقش مؤثرایفا نموده اند؛ حتا در این راه جان‌های شیرین خویش را منحیث مبارزان راستین، قربانی نموده اند.

در هر مقطعی از تاریخ، وجود انسان‌های قلم به دست و دانشمند برای تطبیق و زنده نگهداشتن ارزش‌های فرهنگی و جلوگیری از استبداد و خشونت، در جامعه ضرور پنداشته می‌شود. چنانچه تاریخ کشور مان در همچو موارد، گواه انسان‌های افتخار آفرین می‌باشد.

دست اندرکاران بخش فرهنگ و توسعۀ فرهنگی سفارت جمهوری اسلامی افغانستان در هالند، ایجاد نهادهای اجتماعی، فرهنگی، پرورشی و آموزشی را یکی از نیازهای موجود در جامعه می داند. باید باور داشت که عوامل گوناگون در توسعه فرهنگی نقش دارد. جامعه حریم عمومی است و در این حریم عمومی باید مناسبات انسانی رعایت شود. در غیر آن، جامعه از حد تعادل خارج خواهد شد. مسئولیت، صداقت و راستی در کار است تا از شکاف‎های اجتماعی (زدوبندهای گروهی، قومی، سمتی و منطقه‌ای) جلوگیری شود. پرهیز از رفتار های غیر اخلاقی، تعهد، مهربانی و پایبندی در شغل را، عمده ترین عناوین در حریم عمومی دانسته اند که رفتار و مناسبات زندگی فردی، خانوادگی و اجتماعی را تنظیم می‎کند.
طبیعی است که فرهنگ والا، ناشی از درک بالاست. کشورها زمانی به پیشرفت و تکامل می‎رسند که فرهنگ تحمل و هم‌دیگر پذیری، هم‌کاری و تسامح را میان حلقات مختلف اجتماعی و فرهنگی در فعالیت های روزمرۀ شان، ایجاد و ترویج نمایند.

 با وجودی که نسل امروز، نسل خشونت، جنگ و ویرانی است؛ امانگذاشته اند که فرهنگ شان به فراموشی سپرده شود. این نسل، با ایجاد اجتماعات و نهاد های مدنی، فرهنگی و اجتماعی در داخل و خارج از کشور، احیای هویت فرهنگی شان را رسالت خویش دانسته و توانسته اند که فعالیت‎های سازنده‎ای را در این راستا انجام دهند. من این‎ها را جایی بسا مسرت و خوشی می‌دانم.

هم‎وطن خوبم و پارۀ تنم!

ما در شرایطی از نویسنده، مورخ و سیاست‎مدار کشور خویش قدردانی می‎کنیم که بر اساس مهاجرت‎های اجباری در بطن فرهنگ بیگانه زندگی می‌کنیم و با گذشت هر روز، فرهنگ اصیل افغانی که میراث گران‌بهای نیاکان ما است، کم‌رنگ می‎شود.

افتتاح مراکز فرهنگی از جمله مرکز فرهنگی کاتب، ما را معتقد می‌سازد که ما پاسدار خوب فرهنگ، غیرت و عزت بلند افغانی هستیم. جنگ‎ها همه چیز ما را حتا پاره‎های تن ما، جگر گوشه‎های ما و عزیزان ما را بلعیده و نابود کرد؛ اما آن‎چه که برای ما و نسل‌های بعدی ما ماندگار خواهد بود، فرهنگ ما است که یقیناً در موجودیت شخصیت‎های بزرگ فرهیخته و دانشمند چون دست اندرکاران این برنامه ماندگار خواهد شد.

تاریخ ما هویت ما است. فرهنگ ما، معرّف شخصیت، غرور و بزرگی ملت افغان است. وطنم را دوست دارم، فرق نمی‌کند در کجای این گیتی پهناور قرار دارم. فرهنگم را دوست دارم، چون نمی‎خواهم بی هویت زندگی کنم.

من و تو متعلق به فرهنگ غنی و تاریخ پر افتخار هستیم. بزرگانی چون، مولانا، رودکی، خوشحال خان ختک، فیض محمد کاتب و هزاران شخصیت دیگر، سال‎ها زحمت کشیدند تا میراث بزرگ تاریخی و فرهنگی را برای ما به امانت بسپارند و برای نسل‎های بعدیِ گذشته، حال و آیندۀ ما آن را به تصویر کشیدند و ما بکوشیم آن را به شیوۀ خوب به معرفی گیریم.

دولت جمهوری اسلامی افغانستان از طریق نمایندگی‎های سیاسی و دیپلماسی‎اش در تمامی سطوح، خود را متعهد و مقید به تأمین ارزش‎های حق شهروندی هر تبعۀافغان مقیم در کشورهای جهان می‌داند. تشویق افغان‌های مقیم در خارجبخصوص نسل جوانرا جهت حفظ ارزش‎های فرهنگ اسلامی و ملی کشور از وجیبۀ ملی نمایندگی‎های سیاسی افغانستان در خارج از کشور می‏باشد.

سفارت جمهوری اسلامی افغانستان به عنوان خانه مشترک همۀ افغان‎های مقیم در کشور شاهی هالند، تلاش می‎کند تا در تمامی عرصه‎ها و فعالیت‌های اجتماعی، فرهنگی، آموزشی و پرورشی، مطابق به اصول و قوانین نافذه کشور در راستای همکاری همه جانبه با هم‌وطنان مهاجر و دور از وطن آماده هرنوع هم‌کاری بوده و در معرفی فرهنگ، تمدن و شناخت ظرفیت‌ها و سرمایه‌های فرهنگی، پیشرو و هم‎کار باشد.

امیدوارم با همت و عزم استوار هم‌وطنان وجوانان با استعداد و عزیز افغانستان در هر گوشه‌ای از جهان که هستند، هم‌واره شاهد موفقیت‌های بیش از پیش در تمامی عرصه‌ها و میادین بین‌المللی باشیم. از خداوند منان برای هر یک از شما عزیزان توفیق همکاری در حوزه های مختلف استد عا دارم. 

با حرمت و سپاس فراوان

صالحه سنجر

مسئول بخش امور فرهنگی سفارت جمهوری اسلامی افغانستان ــ هالند