بحران سیاسی در عراق تشدید شده است؟

بنابر به گفته منابع خبری، امروز دوشنبه  ۲۹ اگست صدای تیراندازی مکرر در منطقه سبز بغداد شنیده می‌شود. در این درگیری‌ها تعدادی از افراد زخمی شده‌اند. اوضاع متشنج و درگیری برای مردم خسته از جنگ و جدال در عراق و به ویژه شیعیان بسیار مضر و تکاندهنده است.  شیعیان عراق که اکثریت نفوس کشور را شکل میدهند و در طی دهه های متمادی به ویژه در تحت سیطره حاکمیت حزب بعث « ۱۹۶۸-۲۰۰۳ » دچار انزوای و در تحت فشارهای بسیار به سر میبردند.  پس از سقوط حاکمیت حزب بعث توسط امریکا، وضعیت در عراق دیگرگون شد و شیعیان مبدل به قدرت اول سیاسی در کشور شدند. اما مداخلات روز آفزون جمهوری اسلامی ایران باعث تنش فزاینده و گسترش فساد اداری و سیاسی فروان گردید. اما تداوم دخالت ها اینک مردم شیعه عراق را به دو قطب مخالف سیاسی تبدیل نموده است. جبهه جنبش صدر طرفدار سیاست مستقل و ادرای روابط دوستانه با همسایگان، کشورهای اسلامی و جامعه جهانی که با همین شعار و برنامه در انتخابات پارلمانی شرکت و اکثریت کرسی های پارلمان را بدست آوردند. اما جناح مخالف جنبش صدر  که تحت عنوان « چارچوپ» نیروهای طرفدار ولایت فقیه گردهم آمده اند و مانع تشکیل حکومت به محوریت جنبش صدر و در نهایت تلاش کردن تا جنبش صدر را با وجود اکثریت آرا از صحنه سیاسی حذف کنند. بنابرین وضعیت پیچیده ای در عراق بین خانواده شیعه این کشور به میان آمد که در صورت گسترش بیشتر اختلافات حتی خطر جنگ مسلحانه داخلی در میان شیعیان عراق دور از تصور نیست. 

صحنه سیاسی عراق همچنان در دریچه سیاسی بین دو قطب سیاسی عراق در بحران است:  «جنبش صدر» و «چارچوب هماهنگی» فعل و انفعالات بحران حاکی از دشواری حرکت به سمت نقطه اتصال سیاسی بین دو طرف، با شکست مکانیسم گفت‌وگوی مستقیم یا از طریق میانجی‌ها به عنوان راهی برای حل و فصل اختلافات رو به افزایش بین آنهاست.  نگاه هر یک از طرفین به شکل و ماهیت گفتگو، اختلاف را عمیق تر کرده است.

«چارچوب» گروه طرفدار ولایت فقیه می‌بیند که گفت‌وگوها نشان‌دهنده سازوکاری برای ورود به بحث در مورد روند سیاسی، به‌ویژه روند تشکیل حکومت است، به‌گونه‌ای که آن را بر آن داشت تا دعوت چند روز پیش نخست‌وزیر مصطفی الکاظمی را برآورده کند. بدون مشارکت «جریان» که رهبر آن مقتدی صدر اعلام کرد که «با کسانی که می خواهند او را بکشند نمی نشیند»، او خواستار یک بحث عمومی شد تا هر یک از آنها از آنچه در نتیجه ای یک بحث آزاد شکل بگیرد هم آهنگ شوند. و بنابراین «جریان» چشم‌انداز دیگری را برای گفت‌وگو در ملاء عام ارائه می‌کند تا در وهله اول درباره سایر موضوعات مربوط به تسویه حساب‌های سیاسی بحث گردد.

مبارزات جاری 

جریان در بحران سیاسی این تصور را ایجاد می کند که با توجه به موازنه سیاسی و مواضع خود در مسائل ملی، همزمان با بمباران جبهه مخالفان سیاسی خود و تلاش برای نشان دادن آنها به عنوان «فاسد» به یک جریان اصلاحی تبدیل می شود. " صالح محمد العراقی، سخنگوی جنبش و معروف به وزیر صدر، از اصطلاح «انقلاب اصلاحی» به عنوانی برای این شرایط بحرانی استفاده کرد، زیرا حامیان خود را از فرقه های مختلف زیر چتر خود بسیج می کنند.

با این حال، این شرایط با چالش‌های متعددی روبه‌رو است که برجسته‌ترین آنها تبدیل صحنه به عرصه کشمکش های سیاسی و اینک به سوی تیر اندازه انکشاف کرده است.نمایندگان و ناظران وابسته به «چارچوب» موضع شخصی الصدر را در قبال نخست‌وزیر سابق و رهبر جمهوری اسلامی ایران مدنظر دارند. ائتلاف "دولت قانون"، نوری مالکی، به نوعی از موضع خود در "چارچوب هماهنگی" اندکی عقب نشینی کرده است، در حالی که قبلا  اجزای "چارچوب" در پی حذف جریان صدر از صحنه سیاسی عراق بودند که به شکلی دغدغه ای داخلی مردم عراق را بر خلاف استراتیژی هژومونی سلطه جویانه ای ایران مطرح می کند و با طرح همین نظریات اکثریت کرسی های پارلمان عراق را از آن خود کرده و در حال حاضر طرفداری اکثریت مردم عراق به ویژه شیعیان را با خود دارند. 

بنابرین نشانه ای عقیب نشینی مخالفین جنبش صدر  این بود که بسیاری از اعضای این گروه این ایده « بحث در انظار عمومی»  را پذیرفتند که حذف سیاسی صدریان امکان پذیر نیست و حتی مخالف ترین آنها با «جنبش صدر» که «عصائب اهل الحق» است،  محمود الربیعی می گوید: مناظره های عمومی مستقیم یکی از آشکارترین روش های دموکراتیک برای عموم مردم و آشکار ساختن آنچه پنهان است، می باشد. برخی دیگر اشاره کردند که الصدر که در حال حاضر روند سیاسی را به چالش می کشد، قبلاً خارج از آن نبوده، بلکه در آن شریک بوده است. حنان الفتلاوی، رئیس بلوک پارلمانی "ایرادا" نیز از این اقدام حمایت کرد، مشروط بر اینکه امنیت وی پس از مناظره تضمین شود. در همین راستا، نمایندگان جنبش «حکمت» از بحث عمومی حمایت کردند. از سوی دیگر، موضع رسمی واحدی در مورد «چارچوب هماهنگی» وجود نداشت، به این معنی که این نظریات به صورت فردی و مستقل ارایه  شده و یا ناشی از برداشت های مشترک است.

عدم نتایج مثبت

در همین زمینه، ناظران محلی این جمعبندی ها را از  از زاویه ای دیگر می بینند که صدری ها توسل به مناظره عمومی را کارت فشاری بر مخالفان می دانند، اما در عین حال میزان فقدان واقع گرایی سیاسی را منعکس می کنند. پس از  این عقب نشینی ها خبرهای تظاهراتی که در ابتدای هفته درباره آن اعلام و بحث شده بود، اولویت خود را از دست داد، زیرا هدف از پیش اعلام شده برهم زدن تشکیل مجلس بود، که «جریان» در چارچوب الف از آن خارج شد. تمایل صدر برای رفتن به انتخابات زودهنگام. با این حال، پارلمان در حال حاضر به حالت تعلیق درآمده است، اما بدون رفتن به انتخابات زودهنگام. «چارچوب هماهنگی» مستلزم برگزاری جلسه پارلمان و تشکیل دولت محمد الشیعه السودانی است تا در صورت وجود، بعداً به انتخابات زودهنگام برود. 

در نتیجه، حرکت به سمت مناظره های عمومی، کارت فشار دیگری از سوی «جریان» است تا مبادا تظاهرات از کنترل خارج شود و به جنگ داخلی تبدیل شود و اصل دعوت به آن این بود. اما به نظر می رسد که منعکس کننده محاسبات اشتباه است که منجر به انتقال میدان ها به یک دایره جدید بحث و جدل یا یک مسابقه "صفر" می شود. در مورد «چارچوب هماهنگی»، امتناع از مناظره عمومی بر اساس محاسبات متعددی صورت می‌گیرد، از جمله اینکه پذیرش مناظره یک «تله سیاسی» است، علاوه بر این که حمایت از آن به معنای تسلیم شدن در برابر دستورات صدر است. 

از سوی دیگر، جنبش‌های «چارچوب» در مسیر عملی دیگری حرکت می‌کنند، زیرا به دنبال جذب یاران صدر به سمت خود هستند و نخستین گام‌های این جنبش از سفر رهبری در «چارچوب» آغاز شد. هادی العامری به اقلیم کردستان. اگرچه محتوای آنچه رخ داده به تفصیل فاش نشده است، اما از نیروهای سیاسی برای ادامه گفت و گو برای پایان دادن به بحران سیاسی که به گفته وی خطرناک است، خواست و عدم حضور بلوک صدر را تهدید می کند. آینده روند سیاسی اما از سوی دیگر با موضع «چارچوبی» خواستار تشکیل مجلس شد تا کشور را از بسیاری بحران‌ها نجات دهد که مهم‌ترین آن بحران مالی است.

نقش های میانجی

جنین پلاسچارت، مشاور ویژه دبیر کل سازمان ملل متحد، در مرحله قبل نقش خبر رسان بین طرفین را ایفا می کرد که از اظهارات متوالی طرفین مشهود است، اما به نظر می رسید این نقش در حال توسعه است. حضور پلاسشارت در گفتگوی الکاظمی. دعوت الصدر به مناظره عمومی را  تأیید می کرد که این مناظره تحت حمایت بین المللی انجام شود، اما از ماهیت این حرکت ها به نظر می رسد که Plasschaert مایل بوده به سقف دیپلماتیک مرزهای جنبش پایبند نباشد، با توجه به حساسیت این وضعیت به ویژه از زمانی که اختلاف در «بیت شیعه» مطرح شده است.

از سوی دیگر، ظاهر فرمانده ایرانی «سپاه قدس» اسماعیل قاآنی در صحنه بحران کاهش یافته است، زیرا اکثر ناظران او را طرف بحران می دانند و نه یک میانجی صادق، به ویژه با توجه به نقشه سیاسی بین «بلوک دولتی» که بیشتر مؤلفه‌های «چارچوب» بر روی آن حساب می‌شود در مقابل «بلوک» ناسیونالیسم که «جریان» آن را نمایندگی می‌کند. اما این عقب نشینی ممکن است بخشی از سیاست تهران در قبال صحنه عراق و معادلات موازنه قوا در آن باشد، تا زمانی که طرفین بدون توجه به داغ نگه داشتن بحران، با لغزش در جنگ شیعه با شیعه از خط قرمزها عبور نکنند. یا در پاسخ به کنایه‌های «جریان» با امتناع از نامیدن بیرون به صورت علامت، در مقابل ایران صف‌بندی شده است، زمینه دیگری که در آن تهران ممکن است از مداخله با الصدر هراس داشته باشد که ممکن است موقعیتش را شرمنده کند.

همچنین وضعیت برای برجسته ترین مرجع عراقی، علی سیستانی که با توجه به آنچه به نزدیکانش نسبت داده شده است، با هشدار مبنی بر عبور نکردن از خط قرمز، صحنه را تماشا می کند پیچیده تر به نظر می رسد. اما این وضعیت برای مرجع عراقی برای پاسخ به این سوال کافی نبود: «السیستانی کی مداخله می کند؟»، سؤالی که به نظر می رسد به دلیل تمایل بسیاری برای مداخله مطرح شده است تا به عنوان سؤال در حالی که ناظران می بینند که غیبت او - به خودی خود - نوعی سرزنش همه طرف ها است و این تیم به تعلیق مداوم خطبه های نماز جمعه توسط سیستانی و عدم خروج وی از انزوا که از ابتدای نماز جمعه وارد شده است استناد می کند. همه‌گیری «کرونا»، اما تیم دیگری بر این باور است که ممکن است در زمان مورد نیاز وی مداخله کند، از جمله تضمین می‌کند که همه طرف‌ها به آنچه تصمیم خواهند گرفت، پایبند باشند، چیزی که در جلسه Plasschaert در بازدید اخیر او از این مرجع تقلید درک شد.

آزمون انتقادی

شکاف عمیق در مورد احتمال خروج (سودانی)  از «چارچوب» به عنوان نامزد نخست وزیری وی وجود دارد، اما تعلیق این سمت به دلیل عدم اعتماد بین دو طرف و ترس از عدم اعتماد به این سمت رخ داده است. صدر و اصرار او بر انحلال مجلس، به ویژه و اینکه ناظران فاش کردند که «جریان» از این شکاف  استفاده کرده و نشان می دهد که «چارچوب» موضع واحدی ندارد.

به موازات آن، همه احزاب منتظر موضع قوه قضائیه در مورد مسائل مطرح شده از سوی الصدر و دیگران در مورد انحلال پارلمان در پایان ماه جاری هستند که ممکن است بحران را به میدان دیگری از جمله میدان خروج از مباحث سیاسی و حرکت به سوی درگیری نظامی به پیش ببرد.

شباهت های نارضایتی شیعیان عراق و افغانستان نسبت به جمهوری اسلامی ایران
بیشتر بخوانید:

http://oralmagazine.org/post?subcat=social&id=01580

چالش صدریان برای ایران در عراق
‏http://oralmagazine.org/post?subcat=social&id=01563

شباهت های نارضایتی شیعیان عراق و افغانستان نسبت به جمهوری اسلامی ایران بیشتر بخوانید: http://oralmagazine.org/post?subcat=social&id=01580
چالش صدریان برای ایران در عراق بیشتر بخوانید: http://oralmagazine.org/post?subcat=social&id=01563

چرا ایران و طالبان توافقنامه صادرات نفت به افغانستان را امضا کردند؟
بیشتر بخوانید:

http://oralmagazine.org/post?subcat=social&id=01609

تداوم مظالم چهل‌ساله‌ی جمهوری اسلامی ایران در قبال هزاره‌های افغانستان (بخش دوازدهم) ـ مجله‌ی اورال بیشتر بخوانید: http://oralmagazine.org/post?subcat=social&id=01495

تداوم مظالم چهل‌ساله‌ی جمهوری اسلامی ایران در قبال هزاره‌های افغانستان (بخش یازدهم) ـ مجله‌ی اورال بیشتر بخوانید: http://oralmagazine.org/post?subcat=social&id=01466

تداوم مظالم چهل‌ساله‌ی جمهوری اسلامی ایران در قبال هزاره‌های افغانستان (بخش دهم) ـ مجله‌ی اورال بیشتر بخوانید: http://oralmagazine.org/post?subcat=social&id=01448

تداوم مظالم چهل‌ساله‌ی جمهوری اسلامی ایران در قبال هزاره‌های افغانستان (بخش نهم) ـ مجله‌ی اورال بیشتر بخوانید: http://oralmagazine.org/post?subcat=social&id=01415

تداوم مظالم چهل‌ساله‌ی جمهوری اسلامی ایران در قبال هزاره‌های افغانستان (بخش هشتم) ـ مجله‌ی اورال بیشتر بخوانید: http://oralmagazine.org/post?subcat=social&id=01398

تداوم مظالم چهل‌ساله‌ی جمهوری اسلامی ایران در قبال هزاره‌های افغانستان (بخش هفتم) ـ مجله‌ی اورال بیشتر بخوانید: http://oralmagazine.org/post?subcat=social&id=01374

تداوم مظالم چهل‌ساله‌ی جمهوری اسلامی ایران در قبال هزاره‌های افغانستان (بخش ششم) ـ مجله‌ی اورال بیشتر بخوانید: http://oralmagazine.org/post?subcat=social&id=01364

تداوم مظالم چهل‌ساله‌ی جمهوری اسلامی ایران در قبال هزاره‌های افغانستان (بخش پنجم) ـ مجله‌ی اورال بیشتر بخوانید: http://oralmagazine.org/post?subcat=social&id=01357

تداوم مظالم چهل‌ساله‌ی جمهوری اسلامی ایران در قبال هزاره‌های افغانستان (بخش چهارم) ـ مجله‌ی اورال بیشتر بخوانید: http://oralmagazine.org/post?subcat=social&id=01343

تداوم مظالم چهل‌ساله‌ی جمهوری اسلامی ایران در قبال هزاره‌های افغانستان (بخش سوم) ـ مجله‌ی اورال بیشتر بخوانید: http://oralmagazine.org/post?subcat=social&id=01332

تداوم مظالم چهل‌ساله‌ی جمهوری اسلامی ایران در قبال هزاره‌های افغانستان (بخش دوم) ـ مجله‌ی اورال بیشتر بخوانید: http://oralmagazine.org/post?subcat=social&id=01308

تداوم مظالم چهل‌ساله‌ی جمهوری اسلامی ایران در قبال هزاره‌های افغانستان (بخش نخست) ـ مجله‌ی اورال بیشتر بخوانید: http://oralmagazine.org/post?subcat=social&id=01302

سیاست‌های دوگانه ایران؛ در همدستی با طالبان جنایت می‌کند اما در برابر رسانه‌ها ژست همدردی می‌گیرد بیشتر بخوانید: http://oralmagazine.org/post?subcat=social&id=01362

«گردهم‌آیی» در حمایت طالبان هم اسارت است بیشتر بخوانید: http://oralmagazine.org/post?subcat=social&id=00939

گردهمایی حزب ملت افغانستان در حمایت از گروه طالبان در کابل، معامله‌ی هوش‌مندانه یا سقوط ناکام؟ بیشتر بخوانید: http://oralmagazine.org/post?subcat=social&id=00924

سکوت در قبال جنایت و یا انتقاد از ظلم طالبان کدام عقلانی است بیشتر بخوانید: http://oralmagazine.org/post?subcat=social&id=00858

چگونگی تعامل ترکیه با گروه طالبان بیشتر بخوانید: http://oralmagazine.org/post?subcat=social&id=00613

دخالت نهادهای ايرانی در برنامه های إسلامی با رَيَّا و تزوير به شدت جريان دارد بیشتر بخوانید: http://oralmagazine.org/post?subcat=social&id=00509

حکومت ایران از بسته‌بودن سد آب هلمند شکایت دارد ـ مجله‌ی اورال بیشتر بخوانید: http://oralmagazine.org/post?subcat=reports&id=01424

بنابر شواهدی متعدد مشاهده می گردد که گروه طالبان با شیوه های جمهوری اسلام ایران با بانوان معترض بر خورد می کنند. بیشتر بخوانید ‏http://oralmagazine.org/post?subcat=social&id=01399
سپاه پاسداران ایران برای طالبان آموزش مطبوعاتی می‌دهد بیشتر بخوانید: ‏http://oralmagazine.org/post?subcat=reports&id=00991&fbclid=IwAR2_O_cGNrtak-hP8zq36apBJPV2TzCsik1Gym3KYj3p73BhSs-8Y2zj4Ds
اعترافات تلویزیونی بانوان در بند طالبان را پدیده ساده و خالی اعمال فشارهای مروج در جمهوری اسلامی ایران تلقی کرد بیشتر بخوانید: ‏https://www.fidh.org/en/region/asia/iran/iran-new-report-demands-end-to-the-rampant-use-of-forced-confessions
 
بازداشت و شکنجه‌ی پناهجویان افغانستانی توسط نیروهای انتظامی ایران ـ مجله‌ی اورال بیشتر بخوانید: http://oralmagazine.org/post?subcat=reports&id=01294

افغانستان و ایران به دنبال بهبود روابط دوجانبه هستند بیشتر بخوانید: http://oralmagazine.org/post?subcat=reports&id=00876

ملا عبدالغنی برادر با حسن کاظمی قمی نماینده ایران در امور افغانستان دیدار کرد بیشتر بخوانید: http://oralmagazine.org/post?subcat=reports&id=00854

سفارت ایران: حسن کاظمی قمی نماینده ایران درامور افغانستان امروز به کابل می‌آید بیشتر بخوانید: http://oralmagazine.org/post?subcat=reports&id=00835

نشست دهلی با نگرانی از بحران پناهجویان خواستار تشکیل دولت فراگیر در افغانستان شد بیشتر بخوانید: http://oralmagazine.org/post?subcat=reports&id=00789

دست درازی ایران در امور افغانستان؛ هزاره ها قربانیان اصلی بیشتر بخوانید: http://oralmagazine.org/post?subcat=reports&id=00335

یک ویدئو: دو نوجوان افغانستانی و آزارهای بی‌شمار جنسی و جسمی بیشتر بخوانید: http://oralmagazine.org/post?subcat=reports&id=00096

غربت افغانستانی ها در ایران؛توهین، تحقیر، آوارگی و مرگ بیشتر بخوانید: http://oralmagazine.org/post?subcat=human-rights&id=00334

خشونت علیه مهاجرین افغانستان در ایران افزایش یافته است. بیشتر بخوانید: http://oralmagazine.org/post?subcat=refujee&id=00331

افزايش دشواري مهاجرين افغاني در ايران بیشتر بخوانید: http://oralmagazine.org/post?subcat=refujee&id=00298

احتمال دست داشتن ایران در ربودن 31 مسافر هزاره در زابل بیشتر بخوانید: http://oralmagazine.org/post?subcat=refujee&id=00177

مجازات تحقیرآمیز چهار دانش‌آموز افغان در پاكدشت ایران بیشتر بخوانید: http://oralmagazine.org/post?subcat=refujee&id=00081

خامنه ای و مهاجرین افغانستانی بیشتر بخوانید:
‏http://oralmagazine.org/post?subcat=reports&id=01608