چرا اسرائیل با احیای توافق هسته ای ایران مخالف است؟

به تازگی وبسایت اکسیوس به نقل از سه مقام اسرائیلی خبر داده است  که نگرانی‌های مقام‌های این کشور درباره امتیازات احتمالی آمریکا به ایران در مذاکرات احیای برجام، پس از دیدار مشاور امنیت ملی اسرائیل با مقام‌های آمریکا کاهش یافته است. این در حالیست که  با دریافت «متن نهایی» برای احیای توافق هسته‌ای ایران توسط میانجی‌گران اروپایی، اسرائیل برای جلوگیری از دستیابی به توافقی جدید که منافع آن را تهدید می‌کند، به شدت به تحرکات خود تعجیل کرد، زیرا مشتاق ادامه انزوای بین‌المللی و منطقه‌ای ایران است و مانع از آن می‌شود. ادغام مجدد آن در نظام بین الملل، علاوه بر ترس از دستاوردها، دستاوردهای اقتصادی که تهران به آن دست خواهد یافت و لغو تحریم های اعمال شده بر آن، اسرائیل برای جلوگیری از دستیابی به توافق جدید، چندین مسیر دیپلماتیک، امنیتی، اطلاعاتی و نظامی را طی می‌کند و حتی در صورت موفقیت توافق بین تهران و قدرت‌های بزرگ، اسرائیل به هدف تضعیف تهران در سطوح مختلف ادامه می‌دهد. 

ایران «متن نهایی» را از میانجی‌های اروپایی درباره احیای توافق هسته‌ای 2015 با قدرت‌های بزرگ دریافت و با پاسخ دوباره به آنان بازگردانده است، اما از سوی دیگر، اسرائیل تمام تلاش خود را می‌کند و بسیج سیاسی، امنیتی و اطلاعاتی می‌کند تا بدون توجه به شرایطش، دستیابی به یک توافق جدید را ناکام بگذارد. و اینکه آیا بهتر از توافق قبلی است یا خیر؟ همه اینها ناشی از ترس از پیوستن مجدد ایران به نظام بین الملل به طور عام و با کشورهای همسایه به طور خاص است.

شرایط معامله

با انتشار چندین مواد در مورد «متن نهایی» ارائه شده از سوی میانجی اروپایی (انگلیس، آلمان، فرانسه) با ایران بود، اما آنها افشای هرگونه مطلبی از طرف خود و ایالات متحده آمریکا را تکذیب کردند. ، دادن هرگونه امتیاز به ایران در متن جدید را تکذیب کرد. از سوی دیگر، وب‌سایت «ایران اینترنشنال» اخیراً برخی از مفاد این معامله از جمله:

1- موافقت با فروش 50 میلیون بشکه نفت ایران در مدت 120 روز به قیمت روز بازار.

2- آزادسازی دارایی های مسدود شده ایران به ارزش 7 میلیارد دالر در کره جنوبی.

3- آمریکا با لغو تحریم ها علیه 17 بانک و 150 موسسه اقتصادی ایرانی در اولین روز پس از توافق موافقت کرد.

4- اعمال جریمه برای آمریکا در صورت خروج مجدد از توافق، کاری که دونالد ترامپ رئیس جمهور سابق آمریکا انجام داد.

5- ایران پس از اولین روز توافق به تدریج از گام های هسته ای خود عقب نشینی می کند.

علاوه بر این بندها، ایران خواستار ضمانت‌های امنیتی مرتبط با ابعاد نظامی احتمالی برنامه هسته‌ای و تضمین‌های اقتصادی به نفع خود از احیای این توافق شده است که از جمله ضمانت‌ها، موافقت با درخواست ایران برای تعطیلی آژانس بین‌المللی انرژی برای این موضوع است. بازرسی از سه سایت هسته‌ای مخفی که ایران قبلاً اعلام نکرده و حاوی اورانیوم غنی‌شده است. با این حال، هیات سه گانه اروپایی تاکید کردند که موضوع پادمان یک موضوع فنی است که تنها به تهران و آژانس بین المللی انرژی اتمی مربوط می شود و ربطی به توافق هسته ای ندارد.

ایران همچنین خواستار تضمین‌هایی برای بهره‌مندی از مزایای اقتصادی توافق هسته‌ای شد، از جمله اینکه ایالات متحده برای بار دوم از توافق خارج نخواهد شد و در صورت خروج واشنگتن از این توافق، از حمایت شرکت‌های خارجی طرف قرارداد با تهران در برابر تحریم‌های احتمالی آینده اطمینان حاصل کرد. با وجود اینکه اتحادیه اروپا تایید کرده است که در صورت خروج، شرکت های خارجی که با ایران وارد معامله شده اند تا یک سال مشمول تحریم های آمریکا نخواهند شد، این درخواست هنوز حل نشده است.

ترس اسرائیل

1- پیوستن مجدد ایران به نظام بین‌الملل: اسرائیل نگران است هرگونه توافق جدید در مورد برنامه هسته‌ای ایران به تهران اجازه دهد تا به نظام بین‌الملل بازگردد و روابط سیاسی و دیپلماتیک گسترده‌تری به‌ویژه با کشورهای اروپایی در کنار کشورهای منطقه برقرار کند. علاوه بر تضعیف نظام سیاسی آن و فشار اقتصادی بر آن.

2- بهره برداری ایران از بحران جهانی انرژی و دستیابی به مازاد نفت: از آغاز جنگ روسیه و اوکراین در فبروری گذشته، قیمت انرژی شاهد افزایش بی سابقه ای بوده است که برای اروپا اهمیت استراتژیک دارد، زیرا قیمت گاز TTF  (گاز طبیعی مرجع در اروپا) در مارچ گذشته به 345 یورو در هر مگاوات ساعت رسید که یک رکورد است، اگرچه بعداً به زیر 300 یورو رسید.

اسرائیل می ترسد که ایران از این بحران سوء استفاده کند و خود را به عنوان جایگزینی امن و مقرون به صرفه برای نفت و گاز روسیه برای اروپا معرفی کند. پرونده انرژی یکی از دلایلی است که در واقع به تلاش های اروپا برای احیای توافق هسته ای با تهران کمک کرد. تولید نفت این کشور حدود 4 میلیون بشکه در روز است و در صورت لغو تحریم ها و بازگشت شرکت های خارجی به سرمایه گذاری، این رقم بسیار افزایش می یابد، در حالی که ظرفیت تولید گاز طبیعی یک میلیارد مترمکعب در روز است که از این میزان برخوردار است. ذخایر 34 تریلیون متر مکعبی که پس از روسیه در رتبه دوم قرار دارد.

در این راستا، اسرائیل مایل است از تبدیل شدن ایران به یک صادرکننده بزرگ گاز به اروپا در آینده جلوگیری کند. از آنجایی که به دنبال بهره برداری از این موضوع از طریق اکتشافات مدیترانه شرقی و میادین تحت کنترل خود، علاوه بر اتحاد با قبرس و یونان در زمینه انرژی، و حمایتی که اسرائیل از اروپا در زمینه توسعه پرونده گاز و ... اگر تهران نیاز اروپا به گاز را با قیمت مناسب پوشش دهد، ممکن است خط لوله «ایست‌مد» تحت تأثیر قرار گیرد.

3- تقویت رژیم رهبری و اعطای مشروعیت بیشتر به آن: توافق هسته ای 2015 انگیزه ای قوی برای تهران و تجدید اعتماد به رژیم ایران به رهبری علی خامنه ای بود و درها را به روی صادرات ایران به ویژه نفت و گاز باز کرد.

این نگرانی‌ها را بنی گانتز، وزیر دفاع اسرائیل، در بیانیه‌ای در 18 اگست در روزنامه یدیعوت آحارونوت بیان کرد و تاکید کرد که ایران یک مشکل جهانی و منطقه‌ای برای اسرائیل است و تهدیدی برای اسرائیل است. اقتصاد بزرگی دارد، نخبگان مذهبی بر آن کشور حکومت می کنند و با نزدیک شدن به توانمندی های هسته ای، این یک خطر برای کشورشان و جهان خواهد بود.

4- افزایش نفوذ سپاه پاسداران: از جمله شروط ایران برای بازگشت به توافق هسته‌ای، حذف سپاه از لیست‌های تروریستی آمریکاست، اما این شرط از سوی کشورهای اروپایی حاضر در مذاکرات پاسخ داده شد. برای احیای این توافق که مستلزم مذاکرات ویژه دیگری بین واشنگتن و تهران است، اما تهران موضع خود را حفظ می کند.

اسرائیل از موفقیت ایران در این بند بیم دارد که قدرت و تحرکات سپاه پاسداران در خارج و داخل را افزایش می دهد، چه از طریق تسلیحات اقتصادی و سرمایه گذاری های خود و چه از طریق افزایش حمایت نیروهای نیابتی ایران از گروه های مسلح در کشورهای منطقه، همچنین تهدیدی برای منافع اسرائیل است.

مکانیک حرکت

پس از اینکه قدرت‌های بزرگ و ایران در سال 2015 بر سر برنامه هسته‌ای تهران به توافق رسیدند، اسرائیل تلاش‌های خود برای لغو این توافق یا حتی اصلاح آن را متوقف نکرد تا اینکه دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور سابق آمریکا آمد و در ماه مه 2018 خروج واشنگتن از آن را اعلام کرد. ظهور دولت رئیس جمهور جو بایدن به کاخ سفید بازگشت تا کانال‌های ارتباطی با تهران را باز کند تا دوباره توافق هسته‌ای را احیا کند، که ترس اسرائیل را برانگیخت و آن را بر آن داشت تا در مسیرهای مختلفی حرکت کند تا این تلاش را متوقف کند، از جمله:

1- بسیج سیاسی و دیپلماتیک برای برگرداندن توافق: اسرائیل در تلاش برای نفوذ بر اتحادیه اروپا و آمریکا به منظور لغو توافق یا تعیین شرایط سخت علیه تهران، بسیج سیاسی و دیپلماتیک می شود. یایر لاپید، نخست‌وزیر اسرائیل در 18 اگست، طی گفت‌وگوی تلفنی با اولاف شولتز، صدراعظم آلمان، از اروپا خواست پیامی واضح را منتقل کند که دیگر نباید به ایرانی‌ها امتیاز داد. لاپید مخالفت اسرائیل با احیای توافق هسته‌ای را با لغو تحریم‌ها علیه ایران در ازای کاهش فعالیت‌های هسته‌ای و تضمین صلح برنامه‌اش تأیید کرد.

اسرائیل همچنین با سوء استفاده از تشدید تنش های ایران در این زمینه علیه کشورهای عربی، به دنبال بسیج کشورهای همسایه به ویژه کشورهای عربی که با آنها روابط عادی دارد، برای مخالفت با این توافق است که همکاری با اسرائیل امنیت را تهدید می کند. و ثبات در منطقه خلیج فارس، هشدار به کشورهایی که زمینه مداخله خارجی و حضور بیگانگان را فراهم می کنند و به آنها پایگاه، قلمرو و فضا می دهند تا ائتلاف نظامی علیه کشورهای منطقه تشکیل دهند.

اسرائیل در جریان سفر جو بایدن به منطقه، سفر او به اسرائیل و فلسطین و شرکت در «اجلاس جده برای امنیت و توسعه» به دنبال تشکیل یک اتحاد نظامی از کشورهای منطقه بود که یکی از طرفین آن خواهد بود. در مرحله اول تهران را هدف قرار داد اما طرح آن به نتیجه نرسید.

2- ترور دانشمندان و شخصیت های برجسته ایرانی: اسرائیل در راستای تحریک تهران و ممانعت از تکمیل آن، دانشمندان برجسته ایران به ویژه در حوزه انرژی هسته ای را به همراه مقامات امنیتی و رهبران سپاه پاسداران ترور کرده است. هر گونه توافق با غرب یا توسعه برنامه هسته ای آن در صورتی که تصمیم به ادامه آن داشته باشد.

در جون 2022، منابع ایرانی فاش کردند که اسرائیل احتمالاً باعث مرگ این دو دانشمند هسته‌ای به نام «ایوب تعزیری»، مهندس هوانوردی شاغل در مرکز تحقیقات نظامی و «کامران آقا ملایی» زمین‌شناس شده است.در همان سال، سرهنگ پاسدار حسن خدای صیاد در مقابل منزلش در تهران کشته شد تا به لیست ترورشدگان توسط اسرائیل اضافه شود، از جمله پدرخوانده برنامه هسته ای ایران، محسن فخری زاده. در داخل ایران در سال 2020 ترور شد.

3- هدف قرار دادن شبه‌نظامیان ایرانی در سوریه: با حملات مکرر هوایی در داخل سوریه، اسرائیل اهداف ایرانی و شبه‌نظامیان وابسته به آن یا محموله‌های تسلیحاتی ایرانی به مقصد حزب‌الله لبنان از طریق سوریه را هدف قرار می‌دهد.در شهر ساحلی طرطوس، سه سرباز سوری کشته شدند. و سه نفر دیگر زخمی شدند، اما منابع غربی تایید کردند که این حملات یک پایگاه ایرانی در نزدیکی روستای ابوافصه در جنوب طرطوس و همچنین یک ایستگاه رادار و پدافند هوایی در آن نزدیکی را هدف قرار داده است. در جنوری 2022، اسرائیل بیش از سه حمله را انجام داد که اهداف ایرانی را هدف قرار داد، از جمله حمله به مرکز ساخت هواپیماهای بدون سرنشین و پایگاهی برای نیروهای ایرانی و حزب الله لبنان در حومه «السیده زینب» در جنوب دمشق.

4- راه اندازی حملات سایبری علیه اهداف حساس ایران: اسرائیل به طور مکرر حملات سایبری را علیه اهداف حساس ایران از جمله تأسیسات هسته ای انجام می دهد. در اپریل 2021، موساد اسرائیل راکتور غنی‌سازی اورانیوم «نطنز» را به عنوان بخشی از یک حمله سایبری هدف قرار داد که حداقل ماه‌ها سیستم انرژی داخلی را که سانتریفیوژهای داخل راکتور را تامین می‌کرد، نابود کرد.

از سوی دیگر، اسرائیل در معرض حملات سایبری ایران قرار دارد و همین امر باعث شد تا در شبیه سازی سامانه پدافند هوایی (گنبد آهنین) بر روی شکل گیری آنچه به عنوان «گنبد سایبری» شناخته می شود، کار کند و هدف آن رصد سایبری احتمالی است. حملات از طریق مکانیسم های پیشگیرانه ای که شدت و فراوانی حملات سایبری را کاهش می دهد. نفتالی بنت وزیر سابق اسرائیل در 28 جون 2022 گفت که بازدارندگی سایبری مانند بازدارندگی هسته ای خواهد بود.

در خاتمه می توان گفت که اسرائیل تلاش های خود را برای ایجاد مانع در توافق بین ایران و قدرت های بزرگ، نه تنها در مورد برنامه هسته ای، بلکه در مورد بقیه پرونده ها، متوقف نخواهد کرد. بهتر است ایران چه منطقه ای و چه بین المللی در محاصره و انزوا بماند و تهران به اولین دشمن کشورهای منطقه عربی تبدیل شود و تل آویو از این طبقه بندی که از بدو پیدایش تاکنون در آن مانده است خارج شود. با حمایت غرب در منطقه تا به امروز یکی از دلایل عادی سازی با آن خطری بود که تهران بر سر کشورهای منطقه داشت.

حتی در صورت توافق موفقیت‌آمیز بین تهران و قدرت‌های بزرگ، اسرائیل همچنان به هدف قرار دادن تهران حداقل از نظر اطلاعاتی و امنیتی در تلاش برای تضعیف آن در داخل، علاوه بر جلوگیری از سرمایه‌گذاری شرکت‌های بزرگ در تهران، ادامه خواهد داد. و همچنین تلاش برای تضعیف نیروهای نیابتی ایران از گروه های مسلح با همکاری کشورهای منطقه برای محروم کردن آنها از یک برگه فشار مهم و موثر ادامه خواهد داد.

در آخرین مورد و بر اساس گزارش ها، مقام‌های آمریکا اعلام کرده‌اند که برای بسته‌شدن پرونده سایت‌های مشکوک ایران، به آژانس بین‌المللی اتمی فشار نخواهند آورد و موضع خود را درباره ممنوعیت تجارت با شرکت‌های طرف معامله با سپاه پاسداران تغییر نخواهند داد.

چرا ایران و طالبان توافقنامه صادرات نفت به افغانستان را امضا کردند؟
بیشتر بخوانید:

http://oralmagazine.org/post?subcat=social&id=01609