تلاش دانش‌آموزی برای نجات به مرگ او انجامید

تلاش دانش‌آموزی برای نجات به مرگ او انجامید

بحران جدیدی که افغانستان با آن روبه رو است، باعث شده تا نوجوانان دانش‌آموز به جای فکر کردن به آموزش و آینده‌ی تحصیلی شان، بار مهاجرت را به دوش بکشند؛ آن‌هم به صورت غیرقانونی. چون برای همه‌ی اینها زمینه مهاجرت از راه قانونی وجود ندارد.

مکتب، آزمون کانکور، تقویت مهارت‌های تکنالوژیکی و... از جمله بزرگترین امیدهایی است که در سن نوجوانی آدم‌ها به آن دل می‌بندند. ولی بحران فعلی دیگر این آرزوها را گویا برای جوانانی افغانستان با خاک یکسان ساخته است.

بعد از قدرت‌یابی طالبان در افغانستان علاقه‌ای نوجوانان دانش‌آموز به آموزش و مخصوصا به مکتب رفتن، بسیار کمرنگ شده است. حالانکه حکومت فعلی برای دانش‌آموزان پسر اجازه داده است تا در صنف‌های درسی شان حاضر شوند با آن‌هم به دلایل گوناگون از جمله نامعلوم بودن سرنوشت و وضعیت وخیم اقتصادی شان، میل درس خواندن را ندارند. در عین حال، در بسیاری از ولایات،  دانش‌آموزان نوجوان دختر اجازه مکتب رفتن را ندارند.

وضعیت پیش‌آمده باعث شده تا نوجوانان دانش‌آموز پسر به خاطر کار و بیرون شدن از چنین وضعیت، مجبور به ترک وطن شوند. روند مسافرت این نوجوانان با دشواری های فراوان و حتی وحشتناک همراه بوده است. در اینجا روایت کوتاه ولی تلخی از سرنوشت مهاجرت غیرقانونی یکی از این دانش‌آموزان را داریم.

احمد نوزده ساله، دانش آموز صنف دوازدهم لیسه پسرانه مرکز بامیان، بعد از قدرت‌یابی طالبان، دیگر امیدی برای رفتن به مکتب و برآورده شدن آرزوهایش را نداشت، و به صورت غیرقانونی راهی کشور ایران شد. در این سفر او و شش نفر دیگر که از همسایه‌هایش بودند به امید کار و ساختن آینده بهتر، قصد وارد شدن از طریق مهاجرت غیرقانونی به ایران را داشتند. اما متاسفانه در حالیکه به خاطر دستگیر نشدن توسط پولیس ایران فرار میکردند، موتر حامل شان تصادف نمود؛ احمد و یکی از دیگر از این مسافرین جان خود را از دست دادند و دیگران زخمی شدند.  

مادر احمد  به مجله‌ی اورال می‌گوید؛ احمد پسر بزرگم بود و بعد از سقوط دولت پیشین برایم گفت که دیگر نمی‌تواند بنشیند و منتظر مرگ همه خانوادهاش به خاطر نبود یک لقمه نان باشد و این شد که راهی این سفر بدون برگشت و نهایی  شد، و بعد از گذشت یک هفته خبر مرگ او در اثر حادثه ترافیکی به گوش ما رسید و دنیا را برای ما تاریکتر ساخت. مادر احمد با اشک در چشمانش میگوید: «نمیدانستم که این سفر، سفر ابدی او خواهد بود.»

یک دانش‌آموز صنف یازدهم که او نیز مکتب را رها کرده به مجله اورال می‌گوید: «من یک ماه بعد از قدرت‌یابی طالبان، دیگر نخواستم به مکتب بروم. چون فکر می‌کردم که دیگر، درس خواندن برایم سودی ندارد و مهاجرت برای کار در ایران را ترجیح دادم. وقتی از مرز عبور می‌کردیم، قاچاقبر ماررا که سیزده نفر بودیم، سوار بر یک موتر کرولا کرد. در حین عبور از مرز، موتر مان بایک صخره تصادف کرد و همه‌ی ما سیزده نفر شدیدا زخمی شدیم. من از ناحیه کمر آسیب جدی دیده ام و هنوز نمی‌توانم درست راه بروم. من که حالا دوباره به خانه برگشته ام از حکومت فعلی طالبان و کشورهای خارجی می‌خواهم زمینه تحصیل و کار و تامین امنیت جانی را در اینجا برای ما فراهم سازند تا دوباره مجبور به ترک کشور از راه‌های غیرقانونی نشویم.»

داستان مهاجرت مردم  افغانستان فراز و فرودهای فروان دارد. این هجرت‌ها از یک طرف شماری از خانواده و اشخاص را مبدل به انسان های مفید و موفق و تاثیر گذار در سطح جوامع و کشورهای مختلف ساخته است. به برکت همین مهاجرت زنان و مردانی و جوانانی از طبقه‌ای متوسط و ملت های محروم به مدارج عالی سیاسی و اجتماعی تا مسند وزارت و وکالت و ریاست در در کشورهای دموکراتیک جهان رسیده اند. جوانی با پشتکار و ورزش در فضایی نسبتن مناسب در کشورهای دموکراتیک به قلعه‌های کامیابی ورزش، همینطور در بخش های هنر، موسیقی، علم و دانش و تجارت و کاسبی چهره‌های درخشان و تاثیر گزاری ظهور کرده اند که اغلب  شاید در افغانستان به این موفقیت نایل نمی گردیدند.

جانب دیگر، مسیر و راه‌های رسیدن به مقصد و دشواری‌های ناشی از پذیرش و به ویژه مشکلاتی ناشی از تعصبات رایج و قوانین غیر انسانی در قبال مهاجرین در کشور جمهوری اسلامی ایران، صدها هزار خانواده افغانستانی را بیچاره و مصدوم ساخته و ده‌ها هزار طفل در بی‌سرنوشتی بزرگ گردیده است که تا هنوز این دشواری و مشکلات پا برجاست.

چندی قبل نان فروشی های روستایی در حاج  آباد در ایران فروش نان به افغانستانی‌ها را متوقف کردند.

برخی از این نانوایی ها با نصب بنرهای بزرگ از فروش نان به افغانستانی ها خودداری می کنند. آنها می گویند  که جیره آرد برای افغانستانی ها را دریافت نکرده اند.

گرچه بعدا رسانه های ایرانی از رفع این مشکل اطلاع دادند. اما موازی با این خبر برخی مقامات ایرانی، اعلان نمودن که بهتر است تا افغانستانی ها به ایران نیاید و در غیر صورت ما آنها را بر می گردانم. رویهمرفته، این چنین مشکلات برای مهاجرین افغانستانی در ایران، نا شناخته و تعجب بر انگیز نیست. روز مره از این دست بی مهری و ظلم در حق مهاجرین در این کشور گزارش می گردد.

در پاکستان مشکلات بیکاری، اخاذی های پولیس بیشترین رنج مهاجرین افغانستانی بوده است. اما در این اواخر از توقیف و اختطاف کارمندان نظام جمهوری که اخیرا به پاکستان فرار نموده گزارشات و شکایات فروان انتشار یافت. وضعیت مرز تورخم و بد رفتاری و اخاذی  پولیس پاکستان از دیگر رنج های مردم افغانستان است.

دشواری‌های در مسیر رسیدن به کشورهای اروپایی و غربی پذیریش درخواست های پناهندگی که بعضا سال های طول میکشند، عمده ترین مشکلات مهاجرین افغانستانی را شکل می‌دهند.  و همینطور پذیریش تفاوت های فرهنگی وفق شدن خانواده ها با فرهنگ و ارزش‌های غربی  از جمله برمشکلات نهادهای غربی و خانواده های مهاجر است. 

مهاجرین افغانستانی در  اندونزی، ترکیه، یونان،  هند، اروپایی شرقی و بقیه کشورها هر کدام به نوبه ای خود داریی مشکلات گوناگون هستند.

دیروز شماری زیاد از پناهجویان افغانستانی در اندونزیا در اعتراض به نادیده گرفته شدن تقاضای پناهندگی‌شان از سوی سازمان ملل، خیمه‌های اعتراضی برپا کردند.

بیشتر این پناهجویان که شهروندان هزاره افغانستان‌ اند، از دولت اندونزیا می‌خواهند از سازمان ملل بخواهد آنها را به کشور سومی بفرستد. در طی یک ماه گذشته این چهارمین اعتراض پناهجویان افغانستانی در اندونزی است. شماری از پناهجویان می گویند بیشتر از ده سال منتظر پذیر از جانب کشورهای پناهنده پذیر در کمپ های بی کیفیت و با مشکل بسیار سپری می کنند.

چند روز قبل بنیاد نجات که در حوزه کمک و امداد به پناهجویان فعالیت دارد می‌گوید یک گروهی از پناهجویان حدود ۱۲ روز است که در بلاروس و نزدیکی مرز لهستان در روستای اوسنارز گیر افتاده‌اند. بعد از تحریم‌های اتحادیه اروپا علیه بلاروس، مینسک تصمیم گرفته برای انتقام، موجی از مهاجرانی را که در این کشور مانده‌اند، روانه لهستان و لیتوانی کند اما دولت راستگرای لهستان به این مهاجران اجازه ورود نمی‌دهد.

در میان کسانی که در این اردوگاه موقت گرفتار شده‌اند یک دختر ۱۵ ساله افغان نیز وجود دارد که گفته می‌شود حال مساعدی ندارد. این سازمان روز جمعه در حساب توییتری خود نام کوچک تمام این افراد را همرسان کرده است.

اعضای بنیاد لهستانی نجات روز چهارشنبه برای نخستین بار اجازه پیدا کردند که برای این پناهجویان غذا، کیسه خواب، چادر و پاور بانک ببرند.

رحیم الله بیگی که در حال حاضر به گونه غیرقانونی در ترکیه زندگی می‌کند، در یک مزرعه مشغول نگهداری از گاوهاست. او پس از ماه‌ها کار کردن در این مزرعه هنوز موفق به دریافت دستمزدش از سوی مالک مزرعه نشده است. رحیم الله از ترس این که مبادا از سوی پلیس بازداشت و به افغانستان بازگردانده شود، نمی‌تواند برای دریافت دستمزدش از پلیس خواهان کمک شود. در طی یک سال گذشته تقریبا هر روز یک طیاره مملو از مهاجرین غیر قانونی از ترکیه به افغانستان بازپس فرستاده می شوند. اخرا سازمان عفوبین الملل از خشونت و لت و کوب مهاجرین افغانستانی توسط پلیس ترکیه انتقاد نموده بود.

در ماه اگست ۲۰۲۱ یونان اعلان کرد که  به دلیل نگرانی از موج تازه مهاجران افغانستان، یک حصار چهل کیلومتری در مرز خود با ترکیه نصب کرده و یک سیستم نظارتی جدید هم در منطقه مرزی مستقر کرده است.

میخالیس کریسوکوئیدیس، وزیر حفاظت از شهروندان یونان در سفر به منطقه اوروس گفت کشورش نمی‌تواند "منفعلانه" منتظر تأثیر احتمالی تسلط طالبان بر افغانستان بماند.

این درحالیست که آبی های بین ترکیه و یونان بارها قایق های پناهجویان افغانستانی را بلعید و تا کنون هزاران افغانستانی در این آب ها غرق گردیده است.

کشور استراليا در نيم کره جنوبی و در جنوب شرقی قاره آسيا قرار دارد و برای رسيدن به آنجا بايد از خط استوا در آن منطقه عبور کرد و با عبور از اقيانوس هند به آبهای سرزمينی اين کشور رسيد. برای قاچاق‌‌برهای انسان پراکندگی مجمع‌الجزاير اندونزی در جنوب شرقی آسيا بهترين فرصت را فراهم کرده تا آنها پناهجويان را سوار بر قايق به جزيره‌ها يا آبهای منطقه‌ای در اقيانوس هند برسانند که از نظر سياسی متعلق به استراليا است. معروفترين آن جزيره کريسمس نام دارد که تاکنون صدها پناهجوي افغانستانی در راه رسيدن به آن جان خود را از دست داده‌‌اند.

همینطور داستان پناهجویان افغانستانی بخشی از مشکل مرزبانی شماری زیادی از کشورهای جهان را شکل می‌دهد. 

با آمدن طالبان فرار از افغانستان بسیار گسترش یافته است. در طی نخست روزهای تسلط طالبان بر افغانستان ده ها هزار نفر به سمت میدان هوایی کابل به منظور فرار از کشور هجوم آوردن که شماری از جوانان از بال های طیاره های امریکایی به زمین پرتاب شده و شماری هم در پی دو انفجار انتحار در میان جمعیت جان های شانرا از دست دادند.

در طی دو ماه گذشته همه روزه ده ها هزار پناهجویان در مرزهای پاکستان و ایران با افغانستان حضور دارند تا موفق به فرار از کشور گردند.

به تازگی، احمد وحیدی، وزیر کشور ایران، گفته است مهاجرین افغانستانی که وارد خاک این کشور شوند توسط ماموران جمهوری اسلامی بازداشت و به کشورشان بازگردانده خواهند شد. او از مهاجرین خواست که به مرزهای ایران مراجعه نکنند چراکه امکان پذیرش آنها کم است.

اخیرا سازمان «عفو بین‌الملل» از کشورهای همسایه افغانستان از جمله ایران، پاکستان و شماری از کشورهای اروپایی به‌دلیل بستن مرزهای خود به‌روی پناهجویان افغانستانی انتقاد کرده است.

به گفته این سازمان، مهاجران افغانستانی که جان‌های آنها در خطر است و مجوز قانونی سفر ندارند، به‌دلیل بسته بودن مرزها، به‌خصوص مرزهای کشورهای همسایه نمی‌توانند از کشور خارج شوند. 

سازمان ملل متحد، هشدار داده است که احتمال دارد تا پایان سال جاری میلادی حدود نیم میلیون پناهجوی افغانستانی این کشور را ترک کنند.