اعلامیه‌ی هدا خموش، نماینده زنان معترض در پیوند به نشست اسلو ـ مجله‌ی اورال

تنها پیام نشست اسلو به زنان این است که برای یک مبارزۀ دوام‌دار و نفس‌گیر متحد شوید. 

به نمایند‌گی از جنبش‌های اعتراضی زنان در نشست اسلو اشتراک کردم. گزارش خود را از این نشست قرار زیر ارایه می‌کنم. محتوای آن، بیانگر موضع رسمی ما زنان در قبال موضوع و نتایج این نشست است:

تا پیش از اول دلو، من و سایر زنان افغانستان، برای به دست آوردن حقوق حداقلی‌مان در خیابان‌های کابل با طالبان در مبارزه بودیم. در حالی‌که یک روز قبل، پنج‌تن از همراهانم بی‌هیچ موجبی از سوی طالبان گرفتار شده بودند، از من دعوت شد تا در این نشست شرکت کنم. این دعوت برای من همان‌قدر ناگهانی و غافل‌گیرکننده بود که برای اکثر شما. بنابراین، ما زمان محدودی داشتیم تا دربارهٔ این فرصت پیش‌آمده تصمیم بگیریم. همزمان که من به سوی ناروی حرکت کردم همرزمانم در کابل شروع به بررسی تمام جوانب این نشست کردند.

زمانی که من اسلو رسیدم، آجندا و اطلاعاتی را از این نشست با کابل شریک کردم، با توجه به مسوولیت تاریخی که متوجه جنبش‌های اعتراضی زنان بود و با این نگرانی که ممکن ارتباط من را با کابل قطع کنند با در نظر داشت شرایط، چهار سناریو و در صورت اشتراک سه سخنرانی در اختیار من گذاشتند که در صورت قطع ارتباط و درک شرایط از آن‌ها استفاده کنم.

سناریوها این بود: تحریم کامل نشست و برگشت به کابل؛ تحریم نسبی نشست و دیدار با نمایندگان کشورها؛ تحریم کامل نشست و پیوستن به صف معترضان در بیرون هوتل و شرکت در نشست و طرح مطالبات اساسی زنان.

من ۵ دقیقه فرصت سخنرانی داشتم که آن را هم با اصرار به دست آوردم. دو راه داشتیم: اشتراک نکنیم و دلیل دست طالبان بدهیم که زنان حتا در اسلو حاضر به طرح خواسته‌های خویش نیستند؛ یا اشتراک کنیم و از این 5 دقیقه به نفع زنان و مردم افغانستان استفاده کنیم. در مشورت با زنان در افغانستان، تصمیم بر آن شد که از این فرصت استفاده کرده و در نشستی رو در رو مطالبات خود را مطرح کنیم.

ما در حضور نمایند‌گان غرب و کشور میزبان، دو جلسهٔ عمومی داشتیم که نخستین سخنرانی من با حضور طالبان بود و بعدی بدون حضور طالبان. اما چنان‌که آگاهید، طالبان دور از چشم رسانه‌ها و بدون حضور جامعهٔ مدنی، با نمایند‌گان کشورهای غربی چندین دیدار جداگانه داشتند.

محور اصلی نشست اسلو را چه‌گونه‌گی ایجاد یک راه حل سیاسی برای مسألهٔ افغانستان، رهایی پول‌های بلوکه‌ شدهٔ افغانستان و گفت‌وگو با طالبان بر سر حقوق اساسی مردم افغانستان تشکیل می‌داد.

به نمایند‌گی از جنبش‌های اعتراضی زنان رسالتم می‌پنداشتم، مطالبات اساسی زنان معترض و اکثریت خاموش جامعه و مردمم را به صورت صریح بازتاب دهم؛ با رعایت اصل شفافیت و حساب‌دهی، قبلاً تمام دیدگاه‌ها و مواضعم را در این خصوص علنی کرده‌ام که خلاصهٔ آن همانا تاکید بر مشروعیت مبتنی بر ارادهٔ مردم، حقوق زن، حقوق بشر و آزادی بیان بود. من به خواست‌های حد اقلی زنان معترض افغانستان، یعنی آزادی بدون قید و شرط زنان گروگان گرفته شده در مزار، کابل، هرات و ولایت‌های دیگر افغانستان، منجمله آن زنانی که توقیف و زندانی‌شدن شان رسانه‌ای نشده است، تاکید کردم و امروز هم تاکید می‌کنم.

در این نشست بر سر هیچ مسأله‌ای توافق جمعی صورت نگرفت، دلیل بیرون نشدن یک اعلامیه مشترک همین است. لازم می‌دانم دربارهٔ چند موضوع که به صورت غیررسمی به عنوان نتایج این نشست اعلام‌شده، وضاحت بدهم.

۱. متأسفانه طالبان هیچ نوع تعهد کتبی به مطالبات حقوق بشری ما ندادند. موضع آن‌ها، ترکیبی از انکار و ارجاع مسایل به آیندهٔ نامعلوم بود. شخصاً برایند این نشست را حداقل برای مطالبات آنی‌مان منفی می‌پندارم. زیرا زنان معترض هنوز دربندند و طالبان کماکان به تهدید و شکنجهٔ بسیاری دیگر ادامه می‌دهند.

۲. در مسایل مرتبط به راهکارهای پیشنهادی برای راه حل سیاسی افغانستان نظر ما نقشی نداشته‌است. به نظر ما  اجرای هر گونه پروسهٔ سیاسی زیر نظر طالبان خطاست. راه حل سیاسی پیشنهادی باید بر مبنای راهکار شفاف، مشروع و حساب‌ده به همهٔ مردم افغانستان باشد. جرگه‌ یک نهاد مورد منازعه است. تاریخ جرگه همیشه با دستکاری سیاسی، فریب و تقلب همراه بوده است. به همین دلیل مشروعیت جامع و اعتبار لازم نزد همهٔ مردم افغانستان خصوصا زنان را ندارد. در جرگه‌ای که زنان با یک محرم مرد حق حضور داشته باشند، چه‌گونه می‌توانند خواستار حقوق اساسی خود شوند؟

این نشست برای طرح خواسته‌های زنان مهم بود، من خواسته‌های زنان را مطرح کردم. در طرح خواسته‌ها اگر موفقیتی به دست بیاید، قطعاً حاصل تلاش جمعی و کار گروهی زنان است و افتخار آن به تمام زنان افغانستان مربوط می‌شود. اما مسوولیت خطاها- مستقیم به من بر می‌گردد و جنبش‌های اعتراضی زنان در خطاها نقشی ندارند. من به عنوان یک سرباز که از کابل به این سنگر مهم آمده بودم، مسوول خطاهایی استم که ممکن صورت گرفته باشد؛ چون یک سرباز همیشه مسوول سنگر خودش است.

نان، کار و آزادی- تاکید بر ابتدایی ترین حقوق انسانی ماست و تا رسیدن به این خواست حد اقلی مبارزهٔ ما ادامه دارد.

آزاد نشدن دختران در بند این پیام هشدار را می‌رساند که زنان افغانستان متحد شوند!

به امید آزادی و برابری

هدا خموش
اسلو - ناروی
۸ دلو ۱۴۰۰