خبرنگاری در افغانستان؛ قمار زندگی

موسسه‌ی« نی» حمایت کننده رسانه های آزاد افغانستان در روزهای گذشته اعلان کرد که 23 خبرنگار بصورت دسته جمعی افغانستان را ترک کرده است. در خبرنامه این نهاد آمده است که این خبرنگاران کشور را به مقصد کشورهای اروپایی ترک کرده اند. این خبرنگاران فیلمبرداران رسانه های تصویری بودند که در کابل فعالیت داشته اند. نی فرار دسته جمعی خبرنگاران را  نگران کننده دانسته است و از حکومت خواسته است که به مشکلات فرا روی خبرنگاران رسیدگی کند.

این اولین بار است که این تعداد خبرنگار بصورت دسته جمعی کشور را ترک می کنند؛ پیش از این نیز عده ی از خبرنگاران به دلیل تهدیدهای امنیتی افغانستان را ترک کرده بودند و به کشورهای اروپایی و آمریکا پناهنده شده بودند. یکی از این خبرنگاران به «نی» گفته است که وضعیت بد امنیتی، نبود مصؤنیت شغلی، آينده‌ی مبهم، خشونت های درون سازمانی و سانسور،‌ دلیل مهاجرت دسته جمعی این خبرنگاران است.

مهاجرت دسته جمعی این خبرنگاران علاوه بر اینکه می تواند تصمیم شخصی تلقی شود، اما به دلیل فرم و شکل آن می تواند یک حرکت اعتراضی نیز پنداشته شود؛ اعتراض علیه وضعیت موجود و خشونت های روز افزون علیه خبرنگاران و بی توجهی حکومت.

حکومت افغانستان در سالهای گذشته، هیچگاه نتوانسته امنیت جانی خبرنگاران را تامین بکند و تهدیدها علیه خبرنگاران را کاهش دهد. آمارهای منتشر شده از سوی نهادهای رسانه یی نشان می دهد که در سالهای اخیر خشونت علیه خبرنگاران افزایش یافته است و تعداد بیشتر خبرنگاران در خشونت ها، کشته و یا زخمی شده است.

علاوه بر تهدیدهای امنیتی، عدم مصؤنیت و ثبات شغلی یکی دیگر از مشکلات کار رسانه‌یی در افغانستان است. یک خبرنگار وقتی کار را در یک رسانه شروع می کند، هیچ اطمینانی وجود ندارد که بتواند بصورت دایمی و یا دراز مدت شغلش را در آن رسانه ادامه دهد. صاحبان رسانه در افغانستان، اکثر اوقات با کارمندان شان بصورت غیر حرفه‌ی برخورد میکنند و هیچگونه امتیازی به کارمندانش قایل نیست و هر وقت که خواسته باشد می تواند یک خبرنگار را از کار برکنار کند؛ چنانچه در ماههای اخیر صالحه سادات خبرنگار تلویزیون خصوصی« طلوع نیوز» بعد از چندین سال کار در این شبکه، بدون دلیل موجه از سوی مسئولین این شبکه از کار برکنار شد و حتی دلیل برکناری اش به خودش توضیح داده نشد. عده‌ی از خبرنگاران و فعالین مدنی، در حمایت از صالحه سادات اعتراض کردند و برای او دادخواهی نمودند؛ اما این دادخواهی ها راه بجای نبرد. نه تنها دادخواهی برای صالحه سادات بی نتیجه مانده است؛ بلکه دادخواهی های زیادی در رابطه به خشونت علیه خبرنگاران و قتل خبرنگاران، بدون پاسخ باقی مانده است.

عاملان خشونت علیه خبرنگاران نیز متعدد است. مخالفین مسلح حکومت افغانستان، گروههای مسلح غیر مسئول،‌ افراد زورمند، پولیس و مقامات بلند پایه دولتی، در خشونت علیه خبرنگاران دست داشته است. چنانچه در ماه سرطان امسال، امین بابک گرداننده بحث های سیاسی تلویزیون خصوصی« خورشید» از سوی محافظان نذیر احمد زی معاون دوم مجلس نمایندگان مورد لت کوب و اهانت قرار گرفت.

از سوی دیگر وضعیت عمومی افغانستان این روزها نگران کننده است، عملکرد حکومت وحدت ملی،‌خوش بینی ها نسبت به آینده را از بین برده است و بسیاری از مردم در تلاش این هستند که از افغانستان خارج شوند و به یکی از کشورهای اروپایی پناهنده شوند، افغانستان بعد از سوریه آمار بیشترین مهاجر را دارد؛ مهاجران افغانستانی در جستجوی زندگی بهتر؛ با فروش تمام دارو ندار شان و یا پول کار گری در ایران و پاکستان،‌ خود را به چنگ دریاهای توفنده می سپارند تا به اورپا برسند؛ اما در اروپا هم سرنوشت نامعلومی در انتظار شان است و معلوم نیست که آنها به « زندگی بهتر» دست می بابند یا نه.

عدم امنیت جانی و شغلی خبرنگاران و نا امیدی آنها از وضعیت عمومی کشور و ترک کار،‌آینده ی آزادی بیان در کشور را نیز با چالش مواجه می سازد. افغانستان در سالهای گذشته همواره تاکید کرده است که دست آوردهای بزرگی در قسمت آزادی بیان داشته است؛ اما با ادامه وضعیت فعلی به آزادی بیان نیز ضربه‌ی مهلکی وارد خواهد شد.