تکفیر: تهدیدی داخلی و خارجی برای هویت و موجودیت مردم هزاره
تکفیر: تهدیدی داخلی و خارجی برای هویت و موجودیت مردم هزاره
در طول دو قرن گذشته، هزاره‌ها به‌عنوان یکی از قربانیان اصلی سیاست‌های تکفیری شناخته شده‌اند. این بلا نه‌تنها از سوی حکومت‌های مستبد و نیروهای خارجی، بلکه از سوی عوامل داخلی نیز بر آنان تحمیل شده است.
تاریخچه رنج و نابودی
تکفیر هزاره‌ها نخستین‌بار در دوران حکومت امیر عبدالرحمن به اوج رسید، زمانی که بیش از ۶۲ درصد از جمعیت هزاره‌ها به‌خاطر هویت مذهبی و قومی خود قتل‌عام یا به اسارت گرفته شدند. این رویداد نه‌تنها موجب نابودی بسیاری از هزاره‌ها شد، بلکه ساختارهای اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی آنان را نیز به‌شدت آسیب زد.
پس از آن، تکفیر به اشکال مختلف و در مقیاس‌های مختلف ادامه یافت و نهادهای مختلف حاکمیت و برخی گروه‌های افراطی بارها جامعه هزاره را هدف قرار دادند.
تکفیر در چهار دهه اخیر
در چهار دهه گذشته، با ظهور گروه‌های افراط‌گرا و جنگ‌های داخلی، موج جدیدی از تکفیر علیه هزاره‌ها آغاز شد. این گروه‌ها نه‌تنها مردان، بلکه زنان، کودکان و نوجوانان هزاره را نیز قربانی سیاست‌های تکفیری خود کردند. این قتل‌عام‌ها که به‌طور عمده بر اساس هویت مذهبی و قومی صورت می‌گرفت، فشارهای زیادی را به جامعه هزاره وارد کرد.
تکفیر داخلی: خطری از درون
یکی از بزرگ‌ترین چالش‌های مردم هزاره تکفیر داخلی است که به اختلافات درون‌جامعه‌ای دامن می‌زند و می‌تواند به همان اندازه تکفیر خارجی خطرناک باشد. بی‌توجهی به این مسئله موجب فراهم‌شدن بستری برای نفوذ و مداخله عوامل خارجی می‌شود. بنابراین، مبارزه با تکفیر داخلی باید به‌عنوان اولویتی جدی در دستور کار هزاره‌ها قرار گیرد.
راهکارها برای مقابله با تکفیر
- آگاهی‌بخشی و فرهنگ‌سازی
مردم هزاره باید با تلاش‌های فرهنگی و آموزشی، ریشه‌های تفکرات تکفیری را شناسایی و از بین ببرند. ایجاد فضایی برای گفت‌وگو و درک متقابل میان افراد جامعه، می‌تواند به کاهش اختلافات کمک کند.
- اتحاد و انسجام درونی
هیچ‌گونه همکاری یا همدستی با سیاست‌های تکفیری، چه آگاهانه و چه ناآگاهانه، نباید در جامعه هزاره پذیرفته شود. همه افراد باید برای مقابله با این پدیده شوم احساس مسئولیت کنند.
- مبارزه دیپلماتیک و سیاسی
در برابر تکفیر خارجی، هزاره‌ها باید از ابزارهای دیپلماسی، حقوق بشری و اطلاع‌رسانی جهانی بهره‌برداری کنند تا صدای خود را به جهان برسانند. اما این تنها زمانی مؤثر خواهد بود که تکفیر داخلی به‌طور کامل ریشه‌کن شود.
تکفیر داخلی: سلاحی کشنده علیه هزاره‌ها
متاسفانه تکفیر در میان هزاره‌ها به‌عنوان یکی از خطرناک‌ترین و مؤثرترین ابزارهای سیاسی و اجتماعی مورد استفاده قرار گرفته است. اغلب گروه‌ها و احزاب هزاره نیز از این حربه علیه یکدیگر استفاده کرده‌اند و حتی در رقابت‌های شخصی و درگیری‌های درون‌گروهی، بدون در نظر گرفتن حقایق و بررسی‌های لازم، یکدیگر را با اتهامات تکفیری مورد حمله قرار داده‌اند. این وضعیت باعث شده که بسیاری از شخصیت‌های فرهنگی و دلسوز هزاره، که در تلاش برای تغییر وضعیت مردم خود بوده‌اند، منزوی و حذف شوند.
بنابرین تکفیر، چه از سوی عوامل داخلی و چه از سوی خارجی، تهدیدی جدی برای هویت و موجودیت مردم هزاره است. برای مقابله با این تهدید، ضروری است که هزاره‌ها همواره با حفظ وحدت و هوشیاری، مبارزه‌ای قاطع و آگاهانه علیه این پدیده آغاز کنند. تنها با ریشه‌کن کردن تکفیر داخلی و سپس مواجهه با تکفیر خارجی می‌توان از تکرار تاریخ پر از رنج و خون‌ریزی جلوگیری کرد و راهی به سوی صلح و همبستگی گشود.
