طالبان به دنبال حذف سیستماتیک زبان دری « فارسی» هستند

پس از تسلط مجدد طالبان در افغانستان، زبان دری از سایر لوحه‌های رسمی در این کشور برداشته شده است و لوحه‌های به زبان‌های پشتو و انگلیسی جای‌گزین زبان فارسی شده‌است. این موضوع انتقاد و نگرانی‌های بزرگی را درمیان مردم ایجاد کرده است.

به تازگی طالبان تابلوی شفاخانه حوزوی ولایت هرات را تبدیل کرده‌اند و تابلوی جدید را که به زبان پشتو و انگلیسی نوشته شده، به جای تابلوی قدیم این شفاخانه نصب کرده‌اند. تابلوی قبلی این شفاخانه به زبان دری و انگلیسی نوشته شده بود.

این اولین اقدام طالبان برای کم‌رنگ ساختن زبان دری در افغانستان نیست. قبل از این نیز طالبان با تبدیل کردن تابلو‌های چندین اداره و مکان‌های تفریحی در ولایت‌هرات، مزارشریف، کابل، بامیان و نیمروز، زبان دری را حذف کرده و تابلو‌های جدید را به زبان پشتو و گاها به زبان پشتو و انگلیسی نصب کرده‌اند.

حذف زبان دری از تابلو‌های داخل شهری ولایت هرات به شمول شفاخانه حوزوی این ولایت، در حالی انجام شده است که بیش‌تر از ۹۰ درصد باشندگان این ولایت به زبان فارسی دری تکلم می‌کنند اما، این شهروندان می‌گویند:" تابلوهای که در جاده‌ها و سطح شهر نصب شده‌اند، توسط طالبان بازنویسی شده و زبان دری از تابلوها حذف شده است.

شماری از شهروندان این عمل‌کرد طالبان را "تبعیض علیه زبان فارسی دری و شهروندان فارسی زبان" می‌دانند و می‌گویند که طالبان به دنبال حذف زبان دری از سطح کشور هستند.

یکی از شهروندان مزار شریف، این عمل‌کرد طالبان را"تبعیض سیستماتیک علیه زبان دری" عنوان کرده و می‌گوید:"سیاست‌های ضد قومی و فارسی ستیزی در کل افغانستان جریان دارد و در ادامه‌ی این روند ما شاهد هستیم که طالبان در مزار شریف واژه‌ی"دانشگاه" را از روی تابلو پاک کرده و به جای آن تابلوی به زبان پشتو و انگلیسی نصب کرده‌اند. این سیاست منزجر کننده و افراطی است که برای هیچ‌کس قابل قبول نیست.

شماری دیگر از شهروندان به این باور هستند که طالبان با حذف زبان دری از تابلوهای رسمی کشور، به اختلافات قومی و زبانی دامن می‌زنند و این امر، وضعیت آشفته‌ی کنونی را بدتر خواهد کرد.

شفیق، استاد دانشکده‌ی علوم سیاسی دانشگاه مزارشریف به منابع معتبر گفته است:" این کار طالبان ادامه دارد. این گروه طی یکسال حاکمیت‌شان نشان دادند که قصد دارند زبان‌های محلی و زبان فارسی دری را که یک زبان ملی است، از ریشه حذف کنند. او همچنان می‌افزاید که زبان دری میان تمام اقوام افغانستان تکلم می‌شود و علاوه برآن دری و پشتو زبان رسمی آموزشی و تحصیلی در سطح کشور می‌باشد.

بلال کریمی سخنگوی وزارت اطلاعات و فرهنگ طالبان با اشاره به این عملکرد طالبان گفته است:" هرزبانی که متدوال و عام‌تر باشد و مطابق ترمینالوژی رسمی کشور ما باشد از جانب حکومت ما قابل استفاده خواهد بود.

بیش‌تر کاربران صفحات اجتماعی در رابطه به این حرف سخنگوی وزارت اطلاعات و فرهنگ طالبان گفته‌اند که این حرف‌های بلال کریمی بارمعنایی"برتریت زبان پشتو را نسبت به زبان دری" منتقل می‌کند. وی می‌خواهد تثبیت کند که زبان پشتو در سطح کشور عام‌تر و متدوال‌تر است نسبت به زبان دری.

زبان یکی از مسائیل پرتنش در افغانستان بوده است. در نظام جمهوریت نیز در مقاطعی جنجال بر زبان و استفاده از برخی واژه‌ها منجر به تنش‌های اجتماعی میان شهروندان این کشور شده بود.

دکتر نصیر آرین پژوهشگر حوزه ادبیات افغانستان، در مورد چرایی حذف زبان دری در افغانستان توسط طالبان می‌گوید:"حذف زبان فارسی مسأله‌ی نیست که با به قدرت رسیدن طالبان شروع شده باشد. مسأله‌ی حذف زبان فارسی یک مسأله‌ی تاریخی است که طی سال‌های دراز در مرکز گفتمان قومی، افغانیت و اسلامیت وجود داشته. در زمان طالبان فقط تنها کاری که صورت گرفته افزایش نگاه خصمانه و بدبینانه نسبت زبان دری است. وی در مورد اینکه چرا حکومت‌ها در طول تاریخ و حالا طالبان در صدد حذف زبان فارسی دری هستند؛ می‌گوید:" به مبنای تاریخی این مسأله می‌توانیم در زمان امان الله خان اشاره کنیم. در آن زمان کسی مانند محمودطرزی فرصت این را می‌یابد تا دیدگاه و اهداف شخصی خود را براساس روابط نزدیک که با دستگاه حکومتی داشت، پیگیری کند. در آن زمان محمود طرزی و هم‌قطارانش فکر می‌کردند که کشورهای:"ایران، افغانستان و تاجکستان، سه کشوری هستند که مدعیان فرهنگ و زبان فارسی بوده‌اند و این زبان یک نوع ارتباط میان جمعیت و مردم این سه کشور را می‌سازد.

از سوی دیگر جمعیت و فرهنگ حاکم در افغانستان، فرهنگ فارسی نبود و مخالفان"مشخصا پشتون‌ها" از این ناحیه احساس خطر می‌کردند. از همین رو درپی این بودند که برای افغانستان یک فرهنگ، زبان و کنش‌های فرهنگی کاملا متفاوت تعریف کنند و افغانستان را به عنوان یک کشور که هیچ نوع ارتباط تاریخی با ایران قدیم و فرهنگ فارسی ندارد، به جهان معرفی کنند.

نظر به دیدگاه شخصی دکتر نصیر آرین در راستای چرایی حذف زبان فارسی دری در افغانستان می‌توانیم بگوییم که این روند در جریان سیر تاریخی خود تا حالا؛ نه تنها جدا سازی فرهنگ و زبان افغانستان با ایران قدیم بلکه، تبعیض، خصومت و بدبینی بزرگی را نسبت به فارسی زبانان افغانستان نیز در پی داشته است. اکنون طالبان از این مسأله‌ی تاریخی به عنوان یک ابزار تبعیض علیه فارسی زبانان این کشور مخصوصا"هزاره‌ها و تاجک‌ها" استفاده می‌کنند و بدون هیچ‌گونه اطلاعات در مورد چرایی بدبینی حکومت پشتونیزم نسبت به زبان فارسی، علیه این شهروندان رفتار غیرانسانی می‌کنند. فقط بخاطر تفاوت زبانی و اینکه چرا این شهروندان فارسی تکلم می‌کنند در حق آن‌ها ظلم می‌کنند.