آموزش زنان در دوره‌ی پساطالبان (قسمت دوم)
براساس قانون معارف افغانستان، مکاتب دختران و پسران جدا بوده و تنها متعلمین و دانشآموزان کلاس‌های اول تا سوم در بعضی از مکاتب دولتی و خصوصی به‌صورت مختلط درس می‌خوانند و برای دختران متأهل کلاس‌های جداگانه‌ای در نظر گرفته شده و تسهیلاتی برای شان فراهم می‌گردد از جمله بعضی آموزش‌های لازم در مورد تدبیر منزل و پرورش کودک به آن‌ها تعلیم داده می‌شود. بر اساس قانون اساسی جدید افغانستان، دولت مکلف است که زمینة تعلیم و تربیت را به زبان‌های ملّی و محلی فراهم و کتب درسی را علاوه بر دو زبان فارسی و پشتو، به زبان‌های ازبکی، ترکمنی، نورستانی و بلوچی چاپ نماید. در نصاب تعلیمی و درسی مکاتب، هیچ‌گونه تبعیضی وجود ندارد، موضوعات مختلف و گوناگونی همانند حقوق بشر، حقوق زنان، صلح، دموکراسی، انتخابات و دیگر موضوعات مرتبط، در مضامین درسی گنجانیده می‌شود، کتاب‌های درسی توسط گروه زنان پارلمانی مطالعه و بر اساس نظرات آنان اصلاح می‌گردد. تنها در مضامین حرفه‌ای با توجه به علاقة دانش آموزان، مضمون زراعت برای پسران و مضمون تدبیر منزل برای دختران اختصاص یافته است. - دانش آموزان دختر در آموزش عمومی بر اساس گزارش ریاست حقوق بشر و امور بین‌الملل زنان، تعداد دانش آموزان در مکاتب ابتدایی تا سال 1389 ش، 5,150,320 نفر و تعداد کل دانش آموزان از کلاس اول تا دوازدهم 7,381,331 نفر بوده است که حدود 2,749,553 نفر آنان را دانش آموزان دختر تشکیل می‌داده است که البته هرسال در حال افزایش بوده است. - دانش آموزان دختر در مکاتب تخنیکی و مسلکی ورود دانش آموزان از جمله دانش آموزان دختر در مکاتب مسلکی و تخنیکی از کلاس دهم آغاز می‌گردد. تعداد دانش آموزان دختر در این مکاتب تا سال 1389 ش، حدود 4158 نفر بوده است که نسبت به سال‌های قبل افزایش یافته است. - دانش آموزان دختر در مکاتب تعلیمات اسلامی جمهوری اسلامی افغانستان، به تعلیمات دینی و اسلامی دانش آموزان از جمله دختران نیز توجه کرده و بدین منظور مکاتبی را تحت عنوان مکاتب اسلامی، تأسیس نموده است که تعدادی از زنان و دختران در این مدارس مشغول فراگیری علوم دینی و تعلیمات اسلامی بودند؛ هرچند نسبت آن‌ها در مقایسه با مردان و پسران بسیار کم بوده است. تعداد دانشآموزان دختر در سال 1389 حدود 21,127 و تعداد دانش آموزان پسر در همان سال حدود 145,916 نفر بوده است. كشور افغانستان بيش از سه دهه با جنگ، فقر و مهاجرت مردم آن کشور، به ساير كشورها به‌ویژه كشورهاي همسایه همراه بوده است. در اين مدّت، هيچ آماری دقيقی از میزان جمعیت و تعداد نفوس و وضعيت اجتماعي، اقتصادي و فرهنگي این كشور ارائه نشده است. تاكنون در افغانستان، تنها یک‌بار در سال 1358 ش، برنامه‌ی سرشماري جمعيت توسط دولت نوپای مارکسیستی آغاز شد؛ امّا به دليل شدّت گرفتن جنگ‌های داخلي ميان گروه‌های مجاهدين و دولت وقت، اين برنامه ناتمام ماند. بعد از سقوط حکومت طالبان و استقرار حکومت موقّت، اداره‌ی مركزي احصائیه‌ی افغانستان، براي اوّلين بار برنامة سرشماري را در دستور كار خود قرار داده و برخي از شاخص‌های آمار جمعيتي، اقتصادي، اجتماعي و فرهنگي كشور را بررسي نموده است كه در نوع خود گام مثبت و کم‌نظیر بود؛ امّا تا رسيدن به آمارهاي دقيق و معتبر در زمينة جمعيت و ویژگی‌های جمعيتی، هنوز فاصلة زیادی وجود داشت قانون اساسی افغانستان، تعلیم و تربیت در مدارس و دانشگاههای دولتی را تا درجة لیسانس رایگان دانسته است. به‌رغم تمامی تلاش‌ها در سال‌های اخیر، از سوی وزارت معارف، وزارت تحصیلات عالی و نهادهای خصوصی، در زمینة تعلیم و تربیت، هنوز هم‌سطح سواد به‌ویژه در میان زنان بسیار پایین است. از مجموع جمعیت 26 میلیون نفری افغانستان، تنها 26% افراد باسواد هستند که در این میان، تنها حدود 12% زنان باسواد می‌باشند. - تعداد معلمان زن بر اساس گزارش ریاست حقوق بشر و امور بین‌المللی زنان تا سال 1389 شمسی، در تمامی مکاتب دولتی افغانستان تعداد 180,000 معلم مشغول تدریس و تعلیم بودهاند که حدود 66,000 نفر آن‌ها را معلمان زن و 113,400 نفر آنان را معلمان مرد تشکیل می‌داده‌اند. منابع: 1. گزارش مقدماتی و دوم دورهای جمهوری اسلامی افغانستان به کمیتة محو تبعیض علیه زنان، 1390: 48ـ49) 2. اخلاصی، احمد بخش (1389)؛ «تعلیم و تربیت زنان در نظام آموزشی افغانستان»؛ مجموعه مقالات همایش زنان در افغانستان 3. عصمت اللهی، محمدهایم و دیگران (1378)؛ جریان پرشتاب طالبان؛ تهران: انتشارات المهدی.
