اوضاع رِقّت‌بار معلمان مکاتب در سرچشمه و بهسود

درحالیکه نزدیک به دونیم ماه از تسلط طالبان بر افغانستان می‌گذرد اما اوضاع مکتب‌ها و معلمان هم‌چنان رو به بحران است. معلمان مکاتب ولسوالی جلریز و بهسود میدان وردک از نبود معاشات و عدم حضور دانش‌آموزان به دلیل ترس و رعب طالبان شکایت دارند. این معلمان می‌گویند اگر اوضاع بهبود پیدا نکنند استادان این مکتب‌ها مجبور به تغییر شغل‌شان خواهد شد. این استادان به مجله‌ی اورال می‌گویند از چهار ماه به این طرف معاش هیچ استادی از سوی دولت پرادخت نگردیده است و به دلیل زندگی روستایی، در این مناطق شغلی مناسب وجود ندارد. در صورتی که معاشات این معلمان پرداخت نگردد، اکثریت مطلق معلمان دست به کوچ اجباری داخلی خواهند زد و در یک شهر دیگر به پیدا کردن لقمه نانی تلاش خواهند کرد که بتوانند حداقل روزانه مزدورکاری کنند تا مصارف زندگی شان را تأمین کنند. طالب حسین استاد لیسه امام باقر سرچشمه می‌گوید معلمان در این ولایت روزگار سخت و وحشت‌ناکی دارند. از یک طرف سردی زمستان نزدیک است و از سوی هم معاشات این استادان از چهار ماه به این طرف حواله نشده است و زندگی برای تمام استادان در این‌جا جهنم به تمام معنا است. این معلم می‌گوید پس از حضور طالبان در قدرت و وضع محدودیت‌ها بر مکاتب تمام دانش‌آموزان مکتب‌ها در سرچشمه میل و رغبت به حضور در مکتب را ندارند. از سوی هم معلمان به دلیل فقر گسترده‌ای که دست و پای این استادان را بسته است ادامه کار و همکاری بین مکتب و معلم و دانش‌آموز را از هم پاشیده است. او می‌گوید تا قبل از حضور طالبان اکثریت دانش‌آموزان در صنف حاضر می‌شدند ولی پس از به قدرت رسیدن طالبان یا دانش‌آموزان مکاتب فرار کرده‌اند و منطقه راترک کرده‌اند و یا هم میلی ندارند تا دیگر به صنف‌های درسی حاضر شوند. اگر این گونه ادامه پیدا کند شاید این مکاتب دیگر در سال‌های آینده دانش‌آموز فارغ نخواهد داد. سمیه یکی دیگر از استادان لیسه نسوان سرچشمه به مجله اورال می‌گوید این لیسه همه ساله حداقل 14 تا 18 دانش‌آموز دختر از صنف دوازده فارغ می‌داد ولی امسال اوضاع طوری پیش رفت که دیگر دانش‌آموزی دختری فارغ نخواهد شد این معلم می‌گوید ما از چهار ماه به این طرف معاش دریافت نکرده‌ایم ولی وظیفه وجدانی خویش می‌دانیم تا بیاییم دختران خردسال که از راه‌های دور به مکتب حاضر می‌شوند را تعلیم دهیم. او می‌گوید اکنون لیسه نسوان سرچشمه فقط تا صنف ششم دانش‌آموز دارد و بالاتر از آن به دلیل وضع محدویت از سوی طالبان نمی‌توانند به مکتب حاضر شوند. دختران با استعداد زیادی که شوق شمولیت در کنکور امسال را داشته اند اکنون در خانه هستند و مکتب بر روی شان بسته است. این معلم می‌گوید یا بی معاشی استادان این لیسه را از پا خواهد انداخت که دیگر مکتب نیایند و یا  محدودیت‌های جدی طالبان مردم را مجبور خواهند کرد که دیگر به دختران شان اجازه ندهند به مکتب بروند. شبیر یکی دیگر از معلمان در مکتب در ولسوالی بهسود است او نیز از بی توجهی دولت در حصه نپرداختن معاش معلمان شکایت دارد و می‌گوید چهار ماه می‌شود که حتا پول را لمس نکرده است. فقط با قرض زندگی روزمره‌اش را سپری کرده است و اکنون هم نمی‌داند که دیگر کسی به او قرض خواهد داد یا نه. شبیر می‌گوید من ۱۵ سال است معلم هستم و در این مدت تلاش کردم نسل امروز را برای فردای کشور تربیت کنم، ولی فقر و ناداری شاید چنین شغلی را که داشتم از من  بگیرد. او می‌گوید یک معلم چقدر با این معاش که دارد پس‌انداز می‌تواند که در چهار ماه از آن استفاده کند و دست کمک هم به سوی کسی دراز نکند. او می‌گوید دیگر از قرض طلبیدن احساس حقارت می‌کنم و در صورت نپرداختن معاش مجبور به شهری کوچ کنم  و کراچی‌وانی کنم، چاره‌ای غیر از این نیست. معلمان مکاتب آسیب‌پذیرترین قشر جامعه افغانستان است که پس از تحولات سیاسی زندگی این معلمان به شدت دچار مشکل شده‌اند. به دست گرفتن قدرت سیاسی توسط طالبان علاوه بر  تغییر ساختار سیاسی و نظام آموزش و پرورش کشور را نیز آسیب‌های جدی زده است. اکثریت زنان معلم خانه‌نشین هستند. دختران اجازه رفتن به مکتب را هنوز پیدا نکرده‌اند. معلمان بدون دریافت معاش دیگر توان تدریس کردن را ندارند و از سوی هم دانش‌آموزان اکثریت شان علاقه شان را به آموزش از دست داده‌اند. در صورتی که طالبان با آموزش و پرورش برخورد سیاسی کنند پیشرفت‌های بیست سال اخیر معارف در کشور آسیب‌های بیش از پیش خواهد دید.