مرکز فرهنگی کاتب نماد وحدت و همبستگی افغانستانی‏‌های هالند

مرکز فرهنگی کاتب نماد وحدت و همبستگی افغانستانی‌‏های هالند

(برنامه‌ها و پلان‏های مرکز فرهنگی کاتب در گفتوگوی مجلۀ اورال با حاجی عنایت علی‎زاده، رییس مرکز فرهنگی کاتب)

گفت‎وگو از: مهدی مدبر

اشاره: مجله اورال، در آستانه هشتادوپنجمین سال‌یاد درگذشت علامه فیض محمد کاتب هزاره، موفق شد که «ویژه‌نامه فیض محمد کاتب» را منتشر نماید. بدون شک، تاریخ معاصر افغانستان مدیون زحمات و تلاش‌های بی‌بدیل علامه کاتب است. شناخت افغانستان بدون مراجعه به آثار کاتب، بسی دشوار و حتا ناممکن است. افغانستانی که تاریخ‌اش در حول فرد می‌چرخید و با آن‌که تلاش برای فردی سازی تاریخ جریان دارد اما کاتب آن را از دایره‌ی فرد بیرون ساخت و توانست که تاریخ را در این سرزمین «مردمی» بسازد. اما کاتب و آثار کاتب، تا هنوز در میان ما ناشناخته مانده است. «ویژه‌نامه کاتب» کوشیده است که به زعم خود معرف شخصیت، خط فکری و آثار علامه کاتب باشد. اداره مجله اورال بادرک اهمیت این مسئله و رسالت آگهی رسانی خویش، مطالب این ویژه‌نامه را به‌صورت آنلاین باز نشر می‌کند و در خدمت خوانندگان عزیز قرار می‌دهد.

(اداره مجله اورال)

ایجاد مراکز فرهنگی به همان اندازه که می‎تواند به رشد و بالندگی فرهنگ یک جامعه کمک کند، به همان میزان می‎تواند که فرهنگ اصیل و ناب یک ملت را حفظ و از ورطۀ فراموشی نجات دهد. مهاجرت باعث می‎شود تا بسیاری‎ها را از فرهنگ سرزمین اصلی شان دور سازد و آن‎ها را در یک خلای فرهنگی قرار دهد و انسان مهاجر را در مرز خلاي فرهنگی سرگردان نماید؛ اما هستند کسانی که در تلاش اند تا در عالم مهاجرت، فرهنگ اصیل و بومی شان را حفظ نمایند و مهاجران هم‎وطن خود را از خلای فرهنگی نجات دهند. مرکزفرهنگی کاتب در کشور هالند به این منظور تاسیس شده است. برای آشنایی با فعالیت‏‌های این مرکز، گفت‎وگویی را با حاجی عنایت علی‎زاده، رىيس این مرکز فرهنگی انجام داده‎ایم.

مرکز فرهنگی کاتب چه زمانی تاسیس شده است؟

انگیزه تاسیس این مرکز، حدودا از پانزده سال پیش مطرح بود و تلاش‏‌ها در این رابطه جریان داشت؛ اما بنا به دلايلي، متاسفانه این کار صورت نگرفت و سرانجام از سه سال به این‌سو، تلاش‏‌ها به‌طور جدی جریان پیدا کرد. دو سال قبل بود که ساختمان این مرکز را پیدا کردیم و با صاحب مُلك به توافق رسیدیم. عمده‎ترين مسئله‎اي که این کار را کمی به تعویق انداخت ثبت و راجستریشن این مرکز و گرفتن جواز فعالیت بود.

روند ثبت و راجستر این مرکز فرهنگی، در کشور هالند چگونه پیش رفت و چه کسانی در این زمینه تلاش نمودند؟

 در کشور هالند، یک دفتر بنام «نوتاریست» است که کار ثبت و راجستر هم‌چو نهادها را نيز با توجه به مسایل حقوقی و قانونی‎اش با نهادهای مربوطه هم‎آهنگ می‏‌سازد و راجستر می‎کند. بالاخره، این نهاد ( موسسه فرهنگی فیض محمد کاتب) را راجستر کردیم و از شهرداریِ شهری که مرکز فرهنگی کاتب در آن‌جا قرار دارد، تقاضای جواز فعالیت موسسه را در آدرس ذیل نمودیم. آدرس مرکز، اوراق راجستر شده و اهداف مرکز را مطابق به قوانين و مقررات، مکتوب نمودیم و همراه با در خواست اجازه تجمعات و فعاليت، به شهرداري تحويل داديم.

متاسفانه 9 ماه طول کشید تا شهرداري در هم‎آهنگي با ديگر نهادهاي مربوطه موافقت شان‎ را اعلان و اجازه فعاليت را صادر نماید. سپس، ما قرارداد را با صاحب ملک امضا کردیم و از ماه محرم پارسال، مراسم محرم بعنوان اولین مراسم معنوي و اجتماعی در این مرکز برگزار گرديد. البته تا آن زمان به مدت سه ماه، کار ساخت و ساز مرکز ادامه داشت. در مدت سه ماه، هر روز، از ده تا شصت نفر بصورت داوطلبانه در این‎جا کار می‎کردند. سالن بالای مرکز آماده شد و مردم توانستند که مراسم ماه محرم را در آنجا برگزار نمایند. در زمینه ثبت این مرکز در حدود سه سال قبل با تعدادی از هم‎وطنان ما که به تاسیس همچو مرکزی علاقه نشان مي‏دادند، صحبت‎ها و مشوره‎ها آغاز شد و جلسات متعددي داير گرديد. در ادامه این نشست‌ها، شبي، جمع زیادی از بزرگان در منزل اينجانب تشریف داشتند، پس از طرح پیشنهادات و مشوره‎ها، وظیفه زمانگير و پر مشغله آن را بردوش اينجانب گذاشتند تا پی‎گیری شده و در عمل پياده گردد. پس از تلاش‎های زیاد، روند ثبت و راجستر مرکز به پایان رسید و موافقت شهرداري نيز كسب گرديد. در نهايت، قرار داد خريد با صاحب مُلك نیز به امضا رسید.

مرکز فرهنگی کاتب در چه بخش‎هایی فعالیت دارد؟

قسمی که در اساسنامه مرکز فرهنگی کاتب آمده است، این مرکز برحسب ضرورت‎های اجتماعی، فرهنگی و معنوی افغان‎های مقیم هالند تاسيس گرديده است. طبق اساسنامه، در این مرکز گردهمايي‏های ملی، مراسم معنوي، مجالس غم و شادی و مجالس خانوادگي افغان‏ها و كساني‎كه عضو مركز هستند و فارم عضويت را پر نموده اند، برگزار می‎شود. مهم تر از همه بخش آموزشی مرکز فرهنگی کاتب است. در این مرکز کلاس‎های آشنایی با قوانین و مقررات هالند، کلاس‏های آموزش علوم دینی برای خانواده‏های که می‏خواهند فرزندان شان از مسايل اعتقادي خود آگاهی کامل و درست داشته باشند و بیاموزند، کلاس آموزش زبان دری و کلاس‏ها و ورکشاپ‎های مختلف دیگر برگزار می‎گردد. خوشبختانه در اين مدت كوتاه پس از افتتاح، صنف‎های آموزش علوم ديني و آموزش زبان فارسي دري در روزهاي شنبه و يكشنبه در اين مركز داير گرديده است. براي ارتقاي ظرفيت در آينده تلاش صورت می‎گیرد که صنف‏های دیگر نیز برگزار گردد. منظور از ایجاد مرکز فرهنگی کاتب این است که تمام ضرورت‏هاي اجتماعی و نیازهای فرهنگی افغان‎های مقیم هالند را چه در ارتباط به مجالس خانوادگی و چه در مناسبت هاي ملي و عنعنوی و آموزشس مرفوع بسازد.

چه کسانی می‌توانند که از خدمات مرکز فرهنگی کاتب مستفید شوند؟

دروازه مرکز فرهنگی کاتب به روی همه باز است. فورمه‏های عضویت، چاپ و تهیه گريده است که هرکس می‏تواند با خانه پوری آن، عضویت مرکز فرهنگی کاتب را بگیرد و از خدمات آن مستفید شود. هر کسی میتوانند فورم را از مرکز کاتب بوسیله ایمیل و بقیه امکانات انترنیتی و یا پستی درخواست و دریافت نماید.

چه افغانستانی باشند و چه غیر افغانستانی؟

 در اساسنامه ذکر شده است که این مرکز برای افغانی‏هاي مقيم هالند ایجاد شده است؛ اما دروازه مرکز به روی همه باز است، غیر افغانی ها هم می‏توانند با عضو شدن در مرکز و پرداخت حق العضویت از خدمات این مرکز استفاده نمایند.

فعالیت‌‏های مرکز فرهنگی کاتب چه تاثیر مثبتی بر زندگی افغانستانی‏‌های مقیم هالند گذاشته است؟

بنابر پاىين بودن سطح سواد در بين مردم افغانستان و كثرت سلیقه و علاقه‏های متفاوت و دشوار تر از همه مداخلات برخي كشورهاي همسايه افغانستان كه با تظاهر به دين و مذهب توسط عوامل شهريه بگير شان در مجموع تاسیس و ايجاد همچو مراکز را بسیار پیچیده نموده است؛ اما با آن هم مرکز فرهنگی کاتب با این انگیزه ایجاد شده است که مفید واقع شود، مستقل باشد و مشكلات و نيازمندي‏هاي مردم را در روشنایی اساسنامه خويش مرفوع سازد و تاثیر مثبت داشته باشد. هدف دیگر ما این بوده است که تلاش نماییم تا مردم ما در خلای فرهنگی و عدم آگاهی از مسایل دینی و فرهنگی خود قرار نگیرد؛ یعنی خلایی ایجاد نشود که دیگران بتوانند از آن‏ها بنام دین، فرهنگ و زبان سوء استفاده نمایند. ما می‏بینیم که از دیگر ملیت‏ها که قدامت زیادی دارند و سال‏هاست که در اروپا و دیگر کشورهای غربی زندگی می‎کنند، اما متاسفانه از مسایل دینی و فرهنگی خود آگاهی کافی ندارند و بسیار زود بنام دین، فرهنگ و زبان از آنها سوء استفاده صورت می‏گیرد. کسانی هستند که حتی کلمۀ خود را درست بلد نیستند و ابتدايي ترين معلومات ديني خويش‏ را نمی‎دانند، اما بنام دين خشونت مي‏كنند و در همراهي با گروه‏هاي تروريستي می‏روند؛ خود را انفجار می‏دهند و انتحار می کنند. آن‎ها فکر می کنند که تمام این کارها را برای خدمت در راه خداوند و در راه دین انجام می‏دهند. مرکز فرهنگی کاتب در كنار بقيه فعاليت‏هاي فرهنگي و اجتماعي خویش، تلاش می‎کند که افغان‏های مقیم هالند در همچو خلایی فکری و فرهنگی قرار نگیرد و نسل نوی که در آنجا بزرگ می‎شوند از تمام مسایل خود آگاه باشند و به شکل شعوری تمام مسايل اعتقادي را بدانند. هم‎چنان آن‏ها با توان مطالعه و تحقيق به زبان مادري شان مجهز باشند.

 ويژگي عمده‎ای که مرکز کاتب دارد این است که بنفع هیچ کشوری شعار نمی دهد. دارای استقلال فکری است و تلاش می‏کند تا بر اساس مسایل فرهنگی و معنوی تمام فعالیت‏های خود راعیار سازد. کوشش می‏کند تا دیکته‏ای و در مسير معين شده توسط كشورهاي دشمن و مخالف اتحاد و اتفاق مردم افغانستان حركت نكند؛ متاسفانه مراکز زیادی در افغانستان و جاهای دیگر وجود دارد که این نزاكت و ظرافت را كمتر در نظر می گیرند و بر اساس دیکته که توسط عوامل نفوذي از جاهای دیگر می شوند خواسته و يا ندانسته در مسير نفاق افگنی و دامن زدن اختلاف نظرها گام بر ميدارند و باعث شرارت و مغشوش کردن اذهان می شوند. با این کار خویش ذهن‏ها را برای خشونت آماده می‏سازند. مرکز فرهنگی کاتب کوشش می‏کند که تمام برنامه هایش را با استقلال فکری و با در نظر داشت معیارهای اصیل فرهنگی، اجتماعی و دینی مردم افغانستان و مطابق با قوانین کشور میزبان، پیش ببرد و خدای نخواسته باعث این نشود که از اینجا ذهن‏ها آلوده به میکروب‏هایی شود که باعث نفاق و شقاق بین مردم افغانستان و يا انسان‏هاي ديگر گردد.

بودجه ومصارف این مرکز چگونه و از چه طریق تهیه می‌شود؟

گزارش دهي شفاف، واضح و روشن در مسایل مالي، از اولويت‎هاي ضروري مركز كاتب است. مركز كاتب نهايت تلاش دارد تا الگويي از شفافيت، صداقت و امانت‎داري را در يك نهاد فرهنگي غير انتفاعي ثابت سازد و جايي هيچ شك و ترديدي را در اذهان اجتماع باقي نگذارد. گزارش بسيار روشن و دقيق، همراه با جزئيات از كمك‏هاي مردمي به اين مركز، در حال تكميل و ارايه شدن به هريك از كساني است كه حتا يك يورو كمك نموده و يا فورم عضویت را گرفته اند. خوشبختانه، بودجه این مرکز تا بحال از جانب افغاني‏های که ساکن کشور هالند است تامین شده است. البته چند نفر از غير افغاني‏هاي ساكن در هالند نيز كمك هایي را به اين مركز نموده كه نام و مبلغ كمك آنان نيز در گزارش مالي ذكر شده است. فکر کنم تاكنون در حدود دو صدو بیست الی سی هزار یورو که حساب دقیقش با جزىيات ثبت گرديده است، به شکل قرض الحسنه و يا كمك های بلا عوض به اين مركز پرداخت شده است. همه از كمك‏هاي مردمي ساكنان هالند است و از هیچ نهادی برای این مرکز کمک درخواست نشده است؛ حتا از افغانستانی‏های خارج از کشور هالند. این مرکز با همت افغاني‎های که در هالند زندگی می‏کنند تاسیس شده است. اشخاص خيري بوده اند که مبالغ قابل توجهی را چه به شکل قرض الحسنه و چه به شکل كمك بلاعوض در اختیار مرکز قرار داده است و خوشبختانه در فراهم آوری بودجه این مرکز از تمام اقوام افغانستان با مقياس هاي متفاوت سهم گرفته اند. هزاره‏ها، پشون‏ها، تاجیک‏ها، اقوام دیگر افغانستان و حتا سیک و اهل هنود افغانستان نيز در این‎ مرکز عضویت گرفته اند. آن‌ها با وجودی‎کهیک روز هم در این مرکز داخل نشده اند، اما همین‎که خبر شدند که یک مرکز از افغاني‎ها با ديدگاه جامع و همديگر پذير تاسيس شده است، فورم مرکز را خانه پوری کردند و نقدا نيز در بودجه مرکز سهم گرفتند. كمك‎هاي مردمي برای مركز فرهنگی كاتب، فقط در همين مركز مصرف می‎شود. هيچ يك از اعضاي اداري مركز، تحت هيچ عنواني از بودجه مركز، پول دريافت و مصرف نمي‎كنند. حتا مصارف تماس از بابت نيازمندی‎هاي مركز، ترانسپورت و يا همچو مصارف را نيز از جيب خودشان مي‏پردازند. هم‎چنان، پول مصارف مهمانان مركز و پول مصارف خيلي از گردهمايي‏هاي فرهنگي و عمومي و پول قرطاسيه و معاش معلمين و كاركنان آشپزخانه نيز تا كنون از بودجه مركز كاتب مصرف نشده است. با تاكيد بايد بگويم كه مركز كاتب، الگويي از شفافيت و صداقت را به همه ثابت خواهد ساخت، زيرا در قبال اين مسئله بسيار حساس و جدي هستيم.

یعنی این مرکز تلاش دارد سیمبولی از وحدت افغانستانی‎های مقیم هالند و شفافيت در حسابدهي باشد؟

بلی، خوشبختانه چنين بوده است و این مرکز تلاش دارد تا تمام اقوام افغانستان بدانند که این‎جا خانۀ همۀ آنهاست و با خاطر جمع از آن استفاده کنند. در مواقع مختلف از تربيون كاتب نيز اين موضوع را واضح بيان كرده‎ايم. همين‎طور با دريافت جدول مالي، حسابات مالي كاتب را نزد همه ثابت خواهد ساخت. هرگاه توضيح نياز بود، بدون دغدغه و تعلل با مسئولين مالي و يا شخص بنده در تماس شوند كه خوشحال نيز مي شويم و بخاطر اطمينان خاطر هر شخصي كه به مركز كاتب كمك كرد، سند و رسيد آن را حتما مطالبه و دريافت كنند.

 آیا مرکز فرهنگی کاتب به‌صورت همه روزه بر روی مراجعین باز است؟

اميدوارم تا نشر اين مصاحبه، رستورانت مركز كاتب افتتاح شده باشد كه در آن صورت دروازه مركز همه روزه باز خواهد بود و حتا خانواده‏ها مي‏توانند که مجالس و مهماني‏هاي خويش را در سالن رستورانت مركز كاتب داير كنند و درصورت حضور در شهر بيفرويك، همه روزه مي‏توانند غذاي مورد علاقه خویش را در اين رستورانت صرف كنند. فعلا نيز مرکز كاتب در روزهای جمعه، شنبه و یک شنبه از ساعت ده صبح تا شش بعد از ظهر باز است. در صورت لزوم، محفل و مجلس در هر زمانی که دایر گردد، مركز كاتب در خدمت متقاضيان قرار دارد.

در آینده چه برنامه و پلان‎هایی را در مركز كاتب مد نظر داريد؟

جهت ارايه سهولت‏هاي بيشتر به اعضاي اين مركز، با موسسات خدمات بيمه، صحبت شده است و توافقاتي نیز صورت گرفته است كه به زودي اطلاعيه و جزئيات آن خدمت همه اعضاي اين مركز ارسال خواهد شد و براساس آن، تخفيف قابل ملاحظه‎ایدر بيمه‏هاي انفرادي و خانوادگي آنان توسط مؤسسه( pwz) ارايه خواهد شد. همين‎طور، در راستاي ايجاد سهولت و براي تخفيف در قيمت بيمه موتر، منازل و غيره تمام اعضاي مركز كاتب با برخي شركت‏هاي بيمه صحبت صورت گرفته است كه به زودي جزئيات و ويژگي‏هاي آن به اطلاع همگان خواهد رسيد. هم‌چنان، در راستاي ايجاد سهولت در مسايل فوتي نيز برنامه‎هایي در جريان است. علاوه بر آن، با تكميل پرداخت قرضه‏هاي مركز و در اختيارگيري تمام جايداد مركز، سالن بزرگ با ظرفيت بسيار بالا جهت داير نمودن محافل بزرگ خوشي و خانوادگي اعضاي مركز در اختيار آنان قرار خواهد گرفت. تا كنون اين پلان‎ها برای آینده مدنظر است. در حال حاضر براساس اساسنامه و در روشني قوانین كشور هالند برگزاري برنامه‏های فرهنگی، اجتماعی، دینی، کلاس‏های آموزشی، محافل خانوادگی و محافل اجتماعی مردمی در این مرکز جريان دارد.

مرکز فرهنگی کاتب چه ویژگی‌هایی دارد که دیگر مراکزی که در هالند فعال هستند ندارند؟

قسمی که گفتم، تمام مراکز با انگیزه مفید بودن ایجاد شده است؛ اما چیزی را که به جرأت می‎توانم بگویم که خاص مرکز فرهنگی کاتب است، این است، به حد زیاد کوشش شده است تا مرکز فرهنگی کاتب، مرکز اتفاق و هم‎بستگی افغان‎ها باشد و تمام اقوام، مذاهب و نژادهای مختلف، احساس بیگانگی با این مرکز نکنند و هرکس فکر کند که این مرکز متعلق به او است. تا بحال در این هدف موفق بوده ایم و در آینده هم تلاش می‎کنیم بهتر از این، در این راستا گام برداریم.

پیام تان به مردم چیست؟

مردم در طی پانزده سال گذشته همه مسایل و ضرورت به داشتن یک مکان مناسب را به شدت احساس کرده اند. مانع تراشی های که صورت گرفته نیز میدانند. بنابرین از همه تمنا دارم که در تکمیل تمام ظرفیت مدنظر در این مرکز فعالانه سهیم باشند. هر پشنهادی را مستقیما مطرح نمایند. به هیچ کسی اجازه ندهند تا بنابه منافع و تجارت شخصی و یا هر دلیلی دیگر روند تکمیل سازی تمام ظرفیت های این مرکز را کند بسازد. دست به دست همدیگر بدهند تا هر چه زودتر تمام جایداد مرکز در اختیار گرفته و همه نیازمندی های خانوادگی و اجتماعی و فرهنگی با سهولت و امکانات بهتر مرفوع گردد و خیلی از هزینه های اضافی ناشی از نداشتن مکان مناسب از دوش خانواده ها برداشته شود. خیلی از فامیل ها حتما یک و یا چندین بار برای رفع نیازمندی خویش مساجد و یا اماکنی را کرایه نموده اند ولی با ایجاد این مرکز تا جایی این ضرورت مرفوع شده است. همینطور بنابر قوانین موجود هر شخصی که به این مرکز کمک مادی نموده یا بنماید در اخیر سال میتوانند مبلغ ذیل را دوباره از وزارت مالیه مطالبه و اخذ نمایند و این مبلغ بین یک الی پنجهزار یورو بوده میتواند. بنابرین اغلب کمک های صورت گرفته به این مرکز قابل بازیافت است.

همینطور از همه شخصیت های فرهنگی و اجتماعی تقاضامندیم تا همکاری های فرهنگی و اجتماعی ... خویشرا با این مرکز بیشتر از بیش نمایند و با علاقه و اشتیاق بیشتری در امور فرهنگی و اجتماعی ... مرکز سهیم گردند. چون مرکز فرهنگی فیض محمد کاتب از مردم و متعلق به همه مردم است.

تشکر

خواهش می‌کنم و تشکر از شما آقاي مدبر