تبعیض و بی‌عدالتی در توزیع کمک‌های بشردوستانه در افغانستان ـ مجله‌ی اورال

تبعیض یکی از ریشه‌دارترین واقعیت‌های حیات اجتماعی، اقتصادی و سیاسی جامعه‌ی افغانستان است که با تاریخ و عمل مردمان این محدوده‌ی سرزمینی عجین شده است. تبعیض زمانی بیشتر دردآور و رنج آفرین می‌شود که رابطه دولت و شهروندان، بر بنیاد تبعیض پایه‌گذاری گردیده و همچنان حیات خویش را در این چرخه‌ی ظالمانه ادامه دهد. تبعیض به‌صورت گسترده و عمیقی در تمامی لایه‌های اجتماعی کشور رسوخ کرده و بسیاری از انواع تبعیض نهادینه شده و به‌صورت مستمر و مداوم عملیاتی می‌شود. تبعیض قومی و نژادی، تبعیض مذهبی و زبانی و تبعیض جنسیتی از مهم‌ترین مصادیق تبعیض است که در رابطه دولت افغانستان و شهروندان شان جریان داشته و تا هم‌اکنون نیز جریان دارد.

تبعیض ممکن است به‌صورت گوناگون دریک جامعه و کشور وجود داشته باشد، ولی برخی از انواع تبعیض ممکن است به‌طور گسترده و عمیق در افغانستان وجود داشته باشد که در جوامع دیگر موجود نباشد. در کشور افغانستان چند نوع تبعیض به‌صورت بسیار بی‌رحمانه و عریان و به‌صورت مستمر و طولانی وجود داشته است که تا اکنون نیز جریان دارد. تبعیض قومی و نژادی، تبعیض جنسیتی و تا حدودی تبعیض مذهبی از مصادیق مهم و عمده تبعیض است که در این جامعه از زمانه‌های بسیار دور وجود داشته و تا اکنون نیز قربانی می‌گیرد.

تبعیض قومی در عرصه‌های توزیع برابر منابع و فرصت‌های ملی در بخش توسعه و انکشاف متوازن، عدم رعایت ترکیب قومی در بخش استخدام‌های ادارات دولتی و عدم توزیع عادلانه بودجه ملی و حتی توزیع کمک‌های بشردوستانه بین‌المللی برای شهروندان بر اساس تفکیک قومی و نژادی به‌صورت روشن و واضحی همیشه وجود داشته و اکنون نیز جریان دارد؛ علاوه بر تبعیض قومی و نژادی، تبعیض جنسیتی را نیز می‌توان اضافه نمود که در این عرصه نیز تبعیض و نابرابری‌های فاحشی وجود داشته و دارد.

اکنون نیز گزارش‌های موثق از جریان توزیع کمک‌های بشردوستانه بین‌المللی، حاکی از این است که در توزیع این کمک‌ها، تبعیض و نابرابری وجود دارد و این کمک‌ها بیشتر به سمت‌وسوی ولایات خاص و منسوبین قوم خاص سوق داده می‌شوند. در این شرایط سخت که مردم از شدت فقر و گرسنگی در آستانه مرگ قرار دارند، ما نباید اجازه دهیم که این پدیده شوم تکرار شود و کمک‌های بشردوستانه بین‌المللی به مردم بعضی ولایات خاص توزیع گردد و مستحقین واقعی و مردمان دیگر ولایات از دریافت این کمک‌ها محروم شوند.

رئیس کمیسیون اروپا، اعلام کرد که اتحادیه اروپا بسته کمک بشردوستانه‌ای به ارزش یک میلیارد دلار ارسال می‌کند تا کمکی باشد به توده‌های افغانستان و به کشورهای همسایه که با ریزش پناهندگان مواجه‌اند. کشورهای گروه ۲۰ ازجمله آمریکا نیز وعده کمک داده‌اند. اهداکنندگان بین‌المللی از این‌که در برنامه‌های کلان کمک بشردوستانه همیشه فرصت دزدی و فساد وجود دارد باخبرند. اما این اهداکنندگان در ضمن باید مواظب اعمالی وسیع‌تر و شرورانه‌تر نیز باشند که بر توزیع کمک بشردوستانه تأثیر می‌گذارد و آن عبارت است از اعمال تبعیض و نابرابری در توزیع کمک‌ها بر اساس معیارهای قومی و نژادی.

حکومت‌های حامد کرزی و اشرف غنی، بخش بزرگی از کمک‌های جامعه جهانی برای انکشاف افغانستان و حتی کمک‌های بشردوستانه را به ولایت‌هایی مشخص سرازیر و بقیه ولایات، مخصوصاً ولایات همیشه محروم مرکزی افغانستان را از دریافت این کمک‌ها محروم می‌کردند. اکنون نیز طالبان که خود را مجریان شریعت اسلامی می‌دانند، در توزیع کمک‌های بین‌المللی همان شیوه حکومت‌های کرزی و غنی را دنبال می‌کنند و کمک‌های بشردوستانه را به ولایات و مناطق خاص سوق می‌دهند و حتی در درون یک شهر ما شاهد تبعیض هستیم، مردمان یک‌گوشه شهر به دلیل تعلقات قومی، کمک‌های بیشتر دریافت می‌کنند و مرمان گوشه دیگر شهر، چون به قوم خاص تعلق ندارند از دریافت این کمک‌ها یا محروم و یا کمک کمتری دریافت می‌کنند.

مردم از نهادهای بین‌المللی که توزیع و مدیریت کمک‌های بشردوستانه به مردم افغانستان را بر عهده دارند، به‌صورت جدی می‌خواهند که در توزیع این کمک‌ها، عدالت را در نظر بگیرند و از تبعیض و بی‌عدالتی در توزیع کمک‌ها پرهیز و جلوگیری نمایند و بر جریان توزیع کمک‌ها نظارت جدی نمایند که کارمندان و همکاران محلی‌شان، به دلیل تعلقات قومی، مانند گذشته این کمک‌ها را به ولایات و مناطق خاص سوق ندهند و از طالبان نیز می‌خواهند که پا جای پای حکومت کرزی و غنی نگذارند و کمک‌های بشردوستانه را به دلیل تعلقات قومی به ولایات خاص سوق ندهند و عدالت را در توزیع کمک‌ها رعایت نمایند.