وزارت خارجه ایران اعلام کرده که در جریان سفر محمد محقق، معاون ریاست اجرایی ریاست جمهوری افغانستان به تهران توافق شده که "اقامت ۴۵۰ هزار نفر از افغان های مشمول طرح ساماندهی" در ایران به مدت ۶ ماه تمدید شود.
وزارت خارجه ایران در اعلامیه خود تاکید کرده که دولت افغانستان نیز تعهد کرده "برنامه های خود برای بازگشت این گروه از اتباع افغانستان را ظرف مدت ۲ ماه در کمیته مشترکی" ارائه کند.
وزارت کشور ایران اجرای طرح ساماندهی اتباع بیگانه غیرمجاز را که بیشتر بر ساماندهی شهروندان افغانستان در ایران متمرکز بود، از سال ۱۳۸۹ و با ثبت‌نام اطلاعات مربوط به شهروندان غیرمجاز افغانستان در این کشور آغاز کرد.
بر اساس این طرح افغان های ساکن ایران باید مجوز اقامتی لازم شامل کارت پناهندگی یا گذرنامه افغانستان داشته باشند.
در اواخر مهر ماه امسال سرتیپ محمود صادق رئیس پلیس مهاجرت و گذرنامه نیروی انتظامی اعلام کرده بود که مهلت ثبت نام اتباع خارجی در آذر ماه تمام می شود و از ابتدای دی ماه کسانی را که مدارک قانونی برای اقامت نداشته باشند دستگیر خواهد کرد.
به گفته رئیس پلیس مهاجرت و گذرنامه، "اتباع افغان در صورت نداشتن مدارکی مبنی بر اقامت قانونی در ایران، پس از دستگیری به کشور خود طرد شده و سپس ممنوع‌الورود می‌شوند."
وزارت کشور ایران پیشتر اعلام کرده بود که با دولت افغانستان به توافق رسیده که اگر بعد از ساماندهی افغان ها در ایران، تبعه‌ای از این کشور به صورت غیرقانونی در ایران حضور داشته باشد و در طرح ساماندهی شرکت نکرده باشد، مجرم خواهد بود.
به گفته رئیس پلیس مهاجرت و گذرنامه نیروی انتظامی طرح ساماندهی اتباع افغان "راهی برای اقامت قانونی این افراد در ایران است و در این طرح اتباع افغانی از حمایت‌های قانونی مانند بیمه، حق استفاده از تحصیل و غیره برخوردار می‌شوند."
ایران در سال‌های اخیر تعداد زیادی از مهاجران افغان را وادار به بازگشت به کشورشان کرده است
اکثر افغان ها برای کار به ایران می آیند و پلیس مهاجرت و گذرنامه ناجا می گوید که بعد از ساماندهی "در صورتی که این افراد از کارفرمایان خود شکایتی داشته باشند می‌توانند آن را به مراجع قضایی ارائه دهند و حقوق قانونی خود را مطالبه کنند."
در مقابل به کارفرمایان ایرانی هم هشدار داده شده که در صورت استفاده از اتباع غیرمجاز افغان به عنوان نیروی کار با آنها به طور جدی برخورد خواهد شد.
بنابر برنامه ای که پیش بینی شده، به افغان های متقاضی ورود به ایران اقامت یک ساله داده می شود و به گفته رئیس پلیس مهاجرت و گذرنامه "این افراد پس از طی مدت یکسال، باید حداقل ۶ ماه به کشور خود بازگردند و سپس با توجه به این که اسامی این افراد در نمایندگی‌های جمهوری اسلامی ایران در افغانستان مشخص است، اقدام به اخذ ویزایی با مهلت سه ماهه کنند و پس از ورود قانونی به ایران همان مراحل پیشین را با مراجعه به ناجا طی کرده و ۹ ماه دیگر روادید خود را تمدید کنند، تا یک سال دیگر در کشور حضوری قانونی داشته باشند."
در جریان سفر آقای محقق به تهران، اعلام شده که ۵۰۰ بورس تحصیلی به جوانان افغان داده می شود و علاوه بر آن، همکاری در بخش های آموزشی و بهداشتی گسترش خواهد یافت.
بي بي سي